Tại sao tất cả các sàn giao dịch đều đang điên cuồng đón nhận Perp DEX?

Một câu nói của nhà sáng lập Binance CZ rằng 'ai cũng muốn làm Perp DEX', đã chỉ ra xu hướng nóng nhất hiện nay của thị trường crypto. Nhận định này đã nắm bắt chính xác bản chất của sự giao thoa, cạnh tranh và hội nhập giữa các thế lực tập trung (CEX) và phi tập trung (DEX) trong thị trường hiện tại.

Bối cảnh DEX trỗi dậy mạnh mẽ: Sự suy giảm của “ba quyền lực” CEX

Các sàn giao dịch tập trung đang đối mặt với sự suy giảm của ba quyền lực sống còn: quyền định giá, quyền thu phí niêm yết và quyền kiểm soát thanh khoản. Sự trỗi dậy của các sàn giao dịch phi tập trung hợp đồng vĩnh cửu (Perp DEX) chính là động lực then chốt dẫn đến cục diện này.

Theo dữ liệu quý 2 năm 2025, xu hướng chuyển dịch lưu lượng trong thị trường crypto đã trở nên rất rõ ràng:

• Khối lượng giao dịch bùng nổ: Khối lượng giao dịch của Perp DEX trong quý 2 năm 2025 đã đạt mức cao mới là 898 tỷ USD, chiếm một phần đáng kể trong sự tăng trưởng tổng thể của DeFi. Trong khi đó, tổng khối lượng giao dịch của các sàn tập trung (CEX) lại giảm gần 28%.

• Thị phần bị thu hẹp: Tỷ lệ khối lượng giao dịch giữa DEX và CEX (DEX-to-CEX Ratio) đã tăng vọt lên 40% thậm chí còn cao hơn, cho thấy các nền tảng phi tập trung đang ngày càng chiếm lĩnh thị phần của các ông lớn tập trung.

Dưới đây là các dự án hàng đầu tính đến giữa tháng 9 năm 2025, dựa trên khối lượng giao dịch thực tế và vị thế thị trường:

Chiến lược phản công của CEX

Trong bối cảnh này, CEX cần một “điểm neo lưu lượng” để tái thu hút người dùng và khối lượng giao dịch. Perp DEX với những lợi thế tự nhiên đã trở thành lựa chọn chiến lược của CEX:

Thu hút lưu lượng không KYC và tài sản đuôi dài: Các yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt (KYC/AML) của CEX là rào cản cho sự mở rộng. Perp DEX lại có thể tự nhiên thu hút người dùng ưa thích quyền riêng tư, giao dịch ẩn danh, đồng thời thông qua cơ chế niêm yết không cần cấp phép, nhanh chóng bắt kịp các xu hướng nóng và các loại tài sản “đuôi dài”, bao gồm cả các meme coin chưa qua kiểm duyệt kỹ lưỡng.

Đối đầu với cạnh tranh từ DEX bản địa: Các Perp DEX bản địa như Hyperliquid đang trỗi dậy nhanh chóng, khối lượng giao dịch và thị phần liên tục ăn mòn thị trường phái sinh của CEX. CEX buộc phải tham gia bằng cách tự xây dựng, đầu tư hoặc tích hợp, nhằm giữ chân người dùng và lưu lượng trong hệ sinh thái của mình.

Xu hướng chính của Perp DEX năm 2025

• Tích hợp RWA: Việc tích hợp tài sản thực (RWAs) đang kết nối crypto với tài chính truyền thống, ví dụ như giao dịch Perp cổ phiếu (Tesla, NVIDIA) trên Aster.

• AI và mô-đun hóa: Các dự án như Jaine đang tận dụng AI để điều khiển giao dịch, trong khi chuỗi mô-đun như Celestia mang lại khả năng mở rộng cao hơn cho Perp DEX.

• Định hướng theo câu chuyện: Phương pháp “ưu tiên câu chuyện” như SunPerp nhấn mạnh cộng đồng và sự chú ý, nổi bật trong cuộc cạnh tranh với các đối thủ kỳ cựu như GMX.

• Chuyển đổi sang mô hình không phí và farm điểm, giúp giảm đáng kể rào cản giao dịch cho người dùng. Ví dụ như các nền tảng Lighter và Paradex dẫn đầu xu hướng này, thu hút lượng lớn “thợ săn airdrop” và trader chuyên nghiệp thông qua cơ chế khuyến khích, thúc đẩy tập trung thanh khoản.

Dự án tiềm năng mới nổi (giai đoạn pre-TGE)

Bên cạnh các dự án tiên phong như Aster, cộng đồng rất hào hứng với các dự án pre-TGE, thường được săn đón nhờ tiềm năng airdrop, điểm thưởng và câu chuyện đổi mới:

• Ethereal: Gắn liền với hệ sinh thái Ethena, cung cấp giao dịch hiệu suất cao được hỗ trợ bởi USDe, nổi bật nhờ sức mạnh câu chuyện và tiềm năng airdrop lớn.

• Hibachi: Được Dragonfly hỗ trợ, thúc đẩy khối lượng giao dịch và PnL thông qua cuộc thi Masterchef, được xem là cơ hội farm điểm dễ dàng.

• Pacifica: Dựa trên Solana, do đội ngũ cựu Binance và Coinbase xây dựng, được đánh giá cao nhờ mô hình tích lũy giá trị hướng đến người dùng.

• Extended: Được phát triển bởi đội ngũ cựu Revolut, đã ra mắt nhưng vẫn ở giai đoạn pre-token, là mục tiêu farm điểm trung hạn.

Kết luận

Perp DEX không chỉ là một phân nhánh của DeFi, mà còn là lĩnh vực phát triển nhanh nhất, sáng tạo nhất, hứa hẹn sẽ tái định nghĩa giao dịch on-chain bằng khối lượng giao dịch và đổi mới công nghệ chưa từng có. Từ vị thế thống trị của Hyperliquid đến chiến lược phản công của CEX, năm 2025 chắc chắn là năm của cuộc chiến Perp. Dù có ý kiến cho rằng thị trường DEX cuối cùng sẽ trở thành “kẻ thắng ăn cả” như mạng xã hội, nhưng sự thử nghiệm tích cực của CEX và sự xuất hiện của các mô hình lai đang chứng minh một thực tế khác: thị trường tài chính crypto cần sự đa dạng, chứ không phải một thế lực độc tôn.