Vượt qua cơn bão: Sự thận trọng với tiền tệ kỹ thuật số của Trung Quốc và tương lai của các khoản đầu tư stablecoin

Trong bối cảnh tài chính toàn cầu luôn biến động, ít có tín hiệu nào mang trọng lượng lớn như những cảnh báo từ các nhà hoạch định chính sách kỳ cựu nhất của Trung Quốc. Zhou Xiaochuan, cựu Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC), đã lên tiếng cảnh báo về stablecoin với sự rõ ràng không thể bỏ qua. Những phát biểu của ông, được đưa ra trong các cuộc họp kín và được công bố bởi China Finance 40 Forum (CF40), nhấn mạnh một sự thật quan trọng: hệ sinh thái tiền kỹ thuật số của Trung Quốc là một pháo đài thận trọng, và stablecoin vừa được xem là mối đe dọa vừa là sự xao nhãng. Đối với các nhà đầu tư, đây là một lá cờ đỏ—và cũng là đèn xanh, tùy thuộc vào nơi bạn chọn đặt cược.

Cơ sở hạ tầng để lại rất ít chỗ cho sự gián đoạn

Hệ thống thanh toán bán lẻ của Trung Quốc đã là một kỳ tích về hiệu quả. Các nền tảng như Alipay và WeChat Pay xử lý hàng tỷ giao dịch mỗi năm, trong khi các chương trình thử nghiệm đồng nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY) đã chứng minh khả năng kết hợp công nghệ tiên tiến với kiểm soát nghiêm ngặt của chính phủ. Lập luận của Zhou rất đơn giản: nếu hệ thống hiện tại đã “rất hiệu quả và chi phí thấp”, tại sao lại mời gọi sự hỗn loạn của stablecoin?

Hãy xem các con số: WeChat Pay và Alipay chiếm lĩnh 98% thị phần thanh toán di động tại Trung Quốc, với khối lượng giao dịch vượt quá 10 nghìn tỷ đô la mỗi năm. Đồng nhân dân tệ kỹ thuật số, dù vẫn còn ở giai đoạn đầu, đã được thử nghiệm tại hơn 20 thành phố, với tỷ lệ chấp nhận ngày càng tăng.

Sự hoài nghi của Zhou không chỉ về hiệu quả—mà còn về rủi ro hệ thống. Ông cảnh báo rằng stablecoin có thể trở thành công cụ cho giao dịch đầu cơ, gian lận, thậm chí là chuyển vốn ra nước ngoài. Ở một quốc gia nơi kiểm soát vốn là bất khả xâm phạm, ý tưởng về một token phi tập trung, được bảo chứng bằng đô la Mỹ và vượt qua sự giám sát của PBOC là một kịch bản ác mộng.

Ranh giới pháp lý: Hong Kong như một nơi thử nghiệm

Trong khi đại lục vẫn là một pháo đài thận trọng, Hong Kong đã nổi lên như một thử nghiệm thận trọng. Cơ quan Tiền tệ Hong Kong (HKMA) đã thông qua Đạo luật Stablecoin vào tháng 5 năm 2025, cho phép các tổ chức được cấp phép phát hành stablecoin được bảo chứng bằng tiền pháp định, neo theo đô la Hong Kong (HKD) và nhân dân tệ ngoài nước (CNH). Đây không phải là một sân chơi tự do—mà là một hộp cát được nhà nước cho phép.

JD.com và Alibaba đã lên kế hoạch phát hành stablecoin được bảo chứng bằng HKD, nhưng đây không phải là những token hoang dã, không được kiểm soát như ở Mỹ hay Singapore. Thay vào đó, chúng là token có cấp phép, có thể truy vết và được tích hợp cơ chế giám sát. Mục tiêu? Thử nghiệm một mô hình stablecoin kiểm soát phù hợp với chiến lược lớn hơn của Bắc Kinh về quốc tế hóa đồng nhân dân tệ.

Đối với các nhà đầu tư, sự song hành này là chìa khóa. Trong khi đại lục vẫn đóng cửa, các thử nghiệm của Hong Kong có thể mở đường cho một hệ sinh thái stablecoin do nhà nước kiểm soát. Câu hỏi đặt ra là liệu điều này sẽ mở ra cánh cửa mới cho đổi mới fintech—hay sẽ loại bỏ hoàn toàn các doanh nghiệp tư nhân.

Rủi ro đầu cơ: Bài học từ Zhou

Cảnh báo của Zhou không chỉ là lý thuyết. Ông chỉ ra “hiệu ứng bội số” của stablecoin: nếu một token được sử dụng cho các khoản vay, thế chấp hoặc định giá lại, dấu ấn của nó có thể vượt xa lượng dự trữ bảo chứng. Điều này không phải là giả định—hãy nhìn vào sự sụp đổ của TerraUSD năm 2022, nơi thiếu dự trữ đã dẫn đến thiệt hại 40 tỷ đô la.

Ở Trung Quốc, rủi ro còn lớn hơn. PBOC đã chỉ đạo các nhà môi giới địa phương ngừng quảng bá stablecoin, và các công ty fintech được yêu cầu tập trung vào các dự án do nhà nước hậu thuẫn như đồng nhân dân tệ kỹ thuật số.

Đối với các nhà đầu tư, điều này đồng nghĩa với tránh xa các khoản đầu cơ vào nền tảng stablecoin. Thị trường stablecoin phi tập trung tại Trung Quốc là ngõ cụt. Thay vào đó, cơ hội nằm ở các sáng kiến blockchain phù hợp với nhà nước—các dự án như AntChain và TrustSQL của Tencent, hoạt động trong khuôn khổ đóng và có cấp phép.

Cơ hội chiến lược trong hệ sinh thái kiểm soát

Dù thận trọng, vẫn có những cơ hội. Quốc vụ viện được cho là đang xem xét lộ trình cho stablecoin được bảo chứng bằng nhân dân tệ, nhằm đối phó với sự thống trị của các token được bảo chứng bằng đô la Mỹ. Nếu điều này thành hiện thực, nó có thể tạo ra một loại tài sản mới cho thương mại và thanh toán xuyên biên giới.

Đạo luật stablecoin của Hong Kong là một ví dụ điển hình về cách cân bằng giữa đổi mới và kiểm soát. Bằng cách cho phép các tổ chức được cấp phép phát hành token neo theo CNH, chính phủ đang thử nghiệm một mô hình có thể được nhân rộng tại đại lục trong tương lai. Đối với các nhà đầu tư, điều này đồng nghĩa với tập trung vào các công ty phù hợp với quy định—những công ty có thể đi trên ranh giới giữa đổi mới và tuân thủ.

Kết luận: Chơi cuộc chơi dài hạn

Cảnh báo của Zhou Xiaochuan là một bài học về quản lý rủi ro. Chúng nhắc nhở chúng ta rằng quy định không chỉ là kiểm soát—mà còn là sự sống còn. Trong hệ sinh thái tiền kỹ thuật số của Trung Quốc, người chiến thắng sẽ là những ai phù hợp với tầm nhìn của nhà nước, không phải những người đặt cược vào sự gián đoạn.

Hiện tại, thông điệp rất rõ ràng: tránh xa các dự án stablecoin đầu cơ và tập trung vào tài sản kỹ thuật số do nhà nước hậu thuẫn. Đồng nhân dân tệ kỹ thuật số, hạ tầng blockchain và các thử nghiệm hộp cát tại Hong Kong là nơi giá trị thực sự nằm ở đó.

Khi cuộc đua toàn cầu về sự thống trị tiền kỹ thuật số nóng lên, cách tiếp cận của Trung Quốc là lời nhắc nhở rằng thận trọng có thể là một đức tính. Trong một thế giới ám ảnh bởi tốc độ và quy mô, bước đi chậm rãi, ổn định của một hệ sinh thái kỹ thuật số do nhà nước kiểm soát có thể sẽ là con đường sinh lời nhất.