Cuộc chiến của Trump với Fed: Trận chiến vì quyền tự chủ kinh tế đang diễn ra

Tổng thống Donald Trump đã ban hành một lệnh cách chức Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang Lisa Cook, viện dẫn quyền hạn hiến pháp theo Điều II và Đạo luật Cục Dự trữ Liên bang năm 1913. Trong một tuyên bố đăng trên nền tảng mạng xã hội Truth Social của mình, Trump trích dẫn một “đề nghị truy tố hình sự” từ William Pulte, người đứng đầu Cơ quan Tài chính Nhà ở Liên bang (FHFA) thân Trump, người đã cáo buộc Cook gian lận thế chấp. Các cáo buộc tập trung vào những điểm không nhất quán trong các đơn xin thế chấp của Cook, khi bà được cho là đã ký các tài liệu xác nhận hai bất động sản khác nhau là nơi cư trú chính của mình trong cùng một khoảng thời gian. Cook, người phụ nữ Mỹ gốc Phi đầu tiên phục vụ với tư cách là thống đốc Fed, đã phủ nhận các cáo buộc và cho biết bà chỉ biết về các cáo buộc này qua các bản tin truyền thông thay vì được hỏi trực tiếp, đồng thời cam kết sẽ không từ chức và sẽ thách thức quyết định cách chức tại tòa án [1].

Cục Dự trữ Liên bang đã phản hồi bằng cách nhấn mạnh các bảo vệ pháp lý được ghi trong Đạo luật Cục Dự trữ Liên bang, quy định rằng các thống đốc chỉ có thể bị cách chức “vì lý do chính đáng.” Ngân hàng trung ương mô tả nhiệm kỳ dài và các biện pháp bảo vệ việc cách chức này là thành phần quan trọng đảm bảo tính độc lập của mình, giúp các quyết định chính sách tiền tệ được đưa ra dựa trên dữ liệu và lợi ích kinh tế dài hạn. Luật sư của Cook cũng lập luận rằng lệnh cách chức của Trump không có cơ sở thực tế hay pháp lý nào và bà sẽ tiến hành các thủ tục pháp lý để phản đối quyết định này [1].

Động thái của Trump đã vấp phải sự chỉ trích gay gắt từ các nhà lập pháp và cựu quan chức Fed. Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren, thành viên Đảng Dân chủ hàng đầu trong Ủy ban Ngân hàng, đã lên án hành động này là một “cuộc thâu tóm quyền lực độc đoán” vi phạm Đạo luật Cục Dự trữ Liên bang và cần phải bị lật ngược tại tòa án. Trong khi đó, Trump đã nhiều lần chỉ trích Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell về quyết định giữ nguyên lãi suất của Fed, cáo buộc ông không hành động vì lợi ích tốt nhất của người tiêu dùng Mỹ. Nỗ lực rộng lớn hơn của Trump nhằm tác động đến quản trị của Fed bao gồm việc đề cử Stephen Miran, một nhà kinh tế của Nhà Trắng, vào một ghế trong hội đồng quản trị và thay thế các thống đốc sắp mãn nhiệm bằng các ứng viên thân Trump [2].

Việc có thể cách chức Cook sẽ giúp Trump có đa số 4-3 trong hội đồng thống đốc, nếu đề cử của Miran và người thay thế Cook được xác nhận. Sự thay đổi này có thể khiến chính sách tiền tệ của Fed nghiêng về chương trình nghị sự của Trump, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến tính độc lập của ngân hàng trung ương và khả năng đưa ra các quyết định phi đảng phái dựa trên dữ liệu. Cựu quan chức Fed Lael Brainard cảnh báo rằng sự can thiệp chính trị kiểu này có thể dẫn đến lạm phát và lãi suất cao hơn, lặp lại tình trạng hỗn loạn kinh tế của những năm 1970 khi tính độc lập của ngân hàng trung ương cũng từng bị tấn công. Brainard cũng nhấn mạnh tác động tiêu cực đến các quan chức Fed, khiến họ ngần ngại thảo luận công khai về các quyết định chính sách vì lo sợ bị trả thù chính trị [3].

Thị trường đã có những phản ứng trái chiều trước các diễn biến này. Lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ dài hạn đã tăng, cho thấy nhà đầu tư lo ngại về tính độc lập của Fed và những tác động tiềm tàng đối với nền kinh tế rộng lớn hơn. Trong khi đồng đô la Mỹ ban đầu giảm sau thông báo của Trump, nó đã ổn định trở lại sau đó. Các nhà phân tích vẫn chia rẽ về cách cuộc đối đầu này sẽ kết thúc, nhưng nhiều người nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì tính độc lập thể chế của Fed để đảm bảo sự ổn định kinh tế và niềm tin lâu dài của công chúng [2].

Khi các thủ tục pháp lý tiếp tục diễn ra, tình hình đặt ra những câu hỏi rộng hơn về sự cân bằng quyền lực giữa nhánh hành pháp và các cơ quan quản lý độc lập. Phán quyết gần đây của Tòa án Tối cao về vị thế đặc biệt của Fed như một “thực thể bán tư nhân” cho thấy khả năng của Trump trong việc cách chức các thành viên hội đồng quản trị có thể bị hạn chế. Tuy nhiên, Nhà Trắng dường như vẫn quyết tâm đẩy giới hạn pháp lý, với Trump cam kết tiếp tục nỗ lực tái cấu trúc Fed phù hợp với các ưu tiên kinh tế của mình. Những tuần tới có thể sẽ chứng kiến thêm nhiều diễn biến mới trong cả cuộc chiến pháp lý lẫn động thái chính trị xung quanh quản trị của Cục Dự trữ Liên bang [3].

Nguồn: