MOR: Mạng lưới tác nhân thông minh AI phi tập trung

MOR là gì

Các bạn thân mến, hãy tưởng tượng chúng ta đang sống trong thời đại bùng nổ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi cuộc sống của chúng ta. Tuy nhiên, hiện nay nhiều công cụ AI mạnh mẽ lại nằm trong tay một số ít các tập đoàn lớn, giống như những khu vườn được bao quanh bởi những bức tường cao, người dùng bình thường rất khó thực sự sở hữu và kiểm soát chúng. Dự án MOR, tên đầy đủ là Morpheus, giống như một “mạng lưới não bộ AI phi tập trung” được xây dựng cho người dùng phổ thông như chúng ta.

Nói một cách đơn giản, MOR là một mạng lưới mở, ai cũng có thể tham gia, khuyến khích mọi người đóng góp sức lực của mình, ví dụ như cung cấp mã nguồn, tài nguyên tính toán, vốn, thậm chí là tham gia xây dựng cộng đồng, cùng nhau phát triển và vận hành những “tác nhân thông minh” (Smart Agents) có thể giúp chúng ta xử lý nhiều loại nhiệm vụ khác nhau.

Những “tác nhân thông minh” này bạn có thể hiểu như là trợ lý AI cá nhân của bạn, không chỉ thông minh mà còn có thể giúp bạn thực hiện nhiều thao tác trên blockchain, giống như một quản gia siêu cấp có thể hiểu lời bạn nói và giúp bạn chạy việc. Mục tiêu của nó là để ai cũng có thể sở hữu một AI mạnh mẽ thuộc về riêng mình, thay vì bị kiểm soát bởi các ông lớn.

Các kịch bản cốt lõi:

• Trợ lý AI cá nhân: Tác nhân thông minh của bạn có thể giúp bạn quản lý tài sản số, thực hiện giao dịch, thậm chí giúp bạn viết mã hoặc xử lý các công việc hàng ngày.
• Phát triển ứng dụng AI: Các nhà phát triển có thể xây dựng nhiều ứng dụng phi tập trung (dApps) dựa trên AI trên mạng lưới mở này và nhận phần thưởng bằng token MOR.
• Chia sẻ tài nguyên: Bất kỳ ai cũng có thể đóng góp sức mạnh tính toán (ví dụ như máy tính nhàn rỗi) hoặc vốn để hỗ trợ vận hành mạng lưới AI này và nhận được phần thưởng.

Quy trình sử dụng điển hình:

Bạn có thể tưởng tượng, trong tương lai bạn chỉ cần dùng ngôn ngữ hàng ngày nói với tác nhân thông minh của mình: “Hãy giúp tôi tìm nền tảng cho vay tài chính phi tập trung (DeFi) gần nhất, dùng ETH của tôi làm tài sản thế chấp để vay một ít stablecoin.” Tác nhân thông minh của bạn sẽ tự động hiểu ý định của bạn và giúp bạn hoàn thành các thao tác phức tạp này trên blockchain, bạn không cần phải hiểu các chi tiết kỹ thuật phía sau.

Tầm nhìn dự án và giá trị cốt lõi

Tầm nhìn của dự án MOR rất lớn, họ muốn trở thành một “giải pháp thay thế cho nhà phát triển kiểu Linux”, cho phép các nhà phát triển khởi động các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) miễn phí và nhanh chóng, đồng thời giúp người dùng kiểm soát được công việc kinh doanh và dữ liệu cá nhân của mình. Giống như hệ điều hành Linux thúc đẩy sự phổ biến của phần mềm mã nguồn mở, MOR cũng hy vọng đạt được sự mở và tự do tương tự trong lĩnh vực AI.

Vấn đề cốt lõi mà nó muốn giải quyết là xu hướng tập trung hóa hiện tại của lĩnh vực AI. Hiện nay, nhiều công nghệ AI nằm trong tay một số ít các tập đoàn lớn, điều này có thể dẫn đến rò rỉ dữ liệu, kiểm duyệt, kiểm soát, thậm chí hình thành “vườn tường rào”, hạn chế đổi mới và tự do của người dùng. MOR xây dựng một mạng lưới phi tập trung, trao lại quyền kiểm soát AI cho người dùng và nhà phát triển, nhấn mạnh sự mở, kết nối ngang hàng, không cần cấp phép và chống kiểm duyệt.

Điểm khác biệt với các dự án cùng loại:

MOR không phải là một blockchain truyền thống, mà là một bộ hợp đồng thông minh và phần mềm phi tập trung “không phụ thuộc chuỗi”. Điều này có nghĩa là nó không bị giới hạn trên một blockchain cụ thể nào, mà có thể chạy trên nhiều blockchain khác nhau, hiện đã được triển khai trên Ethereum, Arbitrum và Base. Thiết kế này giúp nó linh hoạt hơn, tận dụng được ưu thế của các blockchain khác nhau, ví dụ như chi phí giao dịch thấp của Arbitrum và tính bảo mật của Ethereum.

Giá trị cốt lõi của nó là “tự do và giải phóng”, thể hiện ở các khía cạnh sau:

• Mã nguồn mở: Tất cả mã nguồn đều phải công khai, có thể kiểm tra, có thể chỉnh sửa.
• Kết nối ngang hàng: Người dùng kết nối trực tiếp với nhau, không có bên trung gian tập trung.
• Không cần cấp phép: Bất kỳ ai cũng có thể tự do xây dựng hoặc sử dụng Morpheus mà không cần phê duyệt.
• Chống kiểm duyệt: Đảm bảo người dùng có thể truy cập tự do, không có danh sách đen, không kiểm duyệt.

Đặc điểm kỹ thuật

Kiến trúc kỹ thuật của dự án MOR rất độc đáo, nó không tự xây dựng một blockchain mới mà chọn xây dựng mạng lưới AI phi tập trung trên các blockchain hiện có, đã trưởng thành.

Kiến trúc kỹ thuật

MOR được thiết kế như một bộ hợp đồng thông minh và phần mềm phi tập trung “không phụ thuộc chuỗi”. Nó giống như một ứng dụng phổ dụng, có thể chạy trên nhiều hệ điều hành khác nhau (ở đây là các blockchain khác nhau). Hiện tại, nó chủ yếu được triển khai trên Ethereum, Arbitrum và Base. Việc chọn Arbitrum là vì nó có hiệu suất tốt về bảo mật và vốn, đồng thời chi phí giao dịch thấp, điều này rất quan trọng đối với thanh toán MOR cho suy luận mô hình AI.

Lõi của nó là “kiến trúc định tuyến Morpheus”, kiến trúc này dựa trên kiến trúc Lumerin, nhằm đảm bảo vận hành mạng hiệu quả và an toàn.

Tác nhân thông minh (Smart Agents)

Đây là điểm nổi bật cốt lõi về kỹ thuật của MOR. Tác nhân thông minh là AI tổng quát cá nhân hóa, có thể đại diện cho người dùng thực hiện hợp đồng thông minh. Hãy tưởng tượng, trong điện thoại thông minh của bạn có một trợ lý AI, không chỉ hiểu được lệnh của bạn mà còn có thể trực tiếp giúp bạn hoàn thành các nhiệm vụ phức tạp trên blockchain, ví dụ như quản lý ví tiền mã hóa, tham gia các giao thức DeFi, v.v.

Mạng lưới AI phi tập trung

Mạng lưới này thông qua cơ chế khuyến khích, tập hợp các nhà đóng góp mã nguồn, nhà cung cấp tài nguyên tính toán, nhà cung cấp vốn và thành viên cộng đồng trên toàn cầu. Giống như một siêu máy tính phân tán khổng lồ, cùng nhau cung cấp sức mạnh tính toán, dữ liệu và mã nguồn cần thiết cho tác nhân thông minh vận hành.

Mã nguồn mở và Web3 nguyên bản

Dự án MOR kiên trì nguyên tắc mã nguồn mở, tất cả mã đều công khai minh bạch, ai cũng có thể kiểm tra và đóng góp. Đồng thời, đây là một dự án “Web3 nguyên bản”, nghĩa là ngay từ thiết kế đã tính đến sự tích hợp sâu với tiền mã hóa và hạ tầng blockchain, giúp AI có thể tương tác trực tiếp với thế giới Web3.

Kinh tế học token

Lõi của dự án MOR là token gốc MOR, nó đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong toàn bộ hệ sinh thái, giống như dòng máu của một hệ thống kinh tế, thúc đẩy tất cả các bên tham gia.

Thông tin cơ bản về token

• Ký hiệu token: MOR
• Chuỗi phát hành: MOR là token đa chuỗi, được triển khai trên Ethereum, Arbitrum và Base.
• Tổng cung: Tổng cung tối đa của token MOR được giới hạn nghiêm ngặt ở mức 42.000.000.
• Cơ chế phát hành (lạm phát/đốt): Việc phát hành token MOR có kế hoạch rõ ràng. Ban đầu phát hành 14.400 MOR mỗi ngày, sau đó giảm khoảng 2,468994701 mỗi ngày, cho đến khi sau khoảng 16 năm (ngày thứ 5833) lượng phát hành giảm về 0. Cách phát hành giảm dần này nhằm kiểm soát lạm phát, và khi mạng lưới trưởng thành, phí giao dịch sẽ dần thay thế phần thưởng token trở thành động lực chính.

Công dụng của token

Token MOR có nhiều chức năng tiện ích trong hệ sinh thái Morpheus:

• Thưởng cho người đóng góp: Đây là cách chính để thưởng cho tất cả các bên đóng góp trong hệ sinh thái, bao gồm nhà phát triển cung cấp mã nguồn, nhà cung cấp sức mạnh tính toán, nhà cung cấp thanh khoản và thành viên xây dựng cộng đồng.
• Truy cập tài nguyên mạng: Người dùng nắm giữ token MOR có thể staking MOR để nhận tài nguyên tính toán của mạng Morpheus, từ đó sử dụng tác nhân thông minh để thực hiện suy luận AI, v.v.
• Định hướng phát triển dự án: Người dùng cũng có thể staking MOR cho các tác nhân thông minh hoặc ứng dụng front-end mà họ yêu thích, từ đó định hướng phần thưởng cộng đồng chảy về các dự án này, và có thể nhận được token gốc của các dự án đó làm phần thưởng.
• Tài sản cốt lõi của dự án AI: MOR sẽ trở thành tài sản cốt lõi của các dự án AI khởi động trong hệ sinh thái Morpheus, giống như ETH trên Ethereum.
• Phương tiện thanh toán: Tất cả các bên tham gia trong mạng lưới sẽ thanh toán với nhau bằng token MOR.

Phân bổ và thông tin mở khóa token

Lượng phát hành token MOR mỗi ngày sẽ được phân bổ công bằng cho bốn nhóm đóng góp chính và một quỹ bảo vệ:

• Nhà đóng góp mã nguồn: 24%
• Nhà cung cấp vốn: 24%
• Nhà cung cấp tính toán: 24%
• Nhà đóng góp cộng đồng: 24%
• Quỹ bảo vệ: 4%

Cách phân bổ này nhằm đảm bảo tính phi tập trung và phát triển bền vững của mạng lưới, khuyến khích các loại người tham gia khác nhau cùng xây dựng hệ sinh thái. Việc phát hành MOR áp dụng mô hình “khởi động công bằng” của nền tảng MOR20.

Đội ngũ, quản trị và tài chính

Dự án MOR áp dụng mô hình phi tập trung cao trong đội ngũ và quản trị, đây là đặc điểm nổi bật trong lĩnh vực blockchain.

Thành viên cốt lõi và đặc điểm đội ngũ

Dự án Morpheus không có “nhà sáng lập” hay “đội ngũ cốt lõi” truyền thống. Nó được khởi động bởi một nhóm tác giả ẩn danh (tự xưng là Morpheus, Trinity và Neo) vào ngày 2 tháng 9 năm 2023 với việc phát hành một bản whitepaper nền tảng. Giống như Satoshi Nakamoto của Bitcoin, tính ẩn danh này nhấn mạnh tinh thần phi tập trung của dự án.

Dự án không có đội ngũ, công ty hay quỹ chính thức. Nó hoàn toàn được vận hành bởi cộng đồng các nhà đóng góp mã nguồn mở. Điều này có nghĩa là việc phát triển và tiến triển dự án phụ thuộc vào nỗ lực chung của các tình nguyện viên toàn cầu, không phải nhân viên của một tổ chức nào.

Cơ chế quản trị

Morpheus áp dụng một cơ chế độc đáo gọi là “quản trị nguyên tử” (Atomic Governance). Điều này có nghĩa là không có tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) truyền thống, không có bỏ phiếu, không có bộ máy quan liêu, cũng không có quy trình xin phép. Mô hình này nhấn mạnh tính không cần cấp phép hoàn toàn, cho phép cá nhân ảnh hưởng đến dự án dựa trên phán đoán và đóng góp của mình, thay vì thông qua bỏ phiếu tập thể hoặc quyết định tập trung.

Kho bạc và runway tài chính

Nguồn tài chính của dự án chủ yếu đến từ đóng góp của “nhà cung cấp vốn”. Những nhà cung cấp vốn này hỗ trợ mạng lưới bằng cách cung cấp thanh khoản stETH (Ethereum staking) và nhận phần thưởng token MOR. Tính đến hiện tại, đã có hơn 320.000 ETH được staking và hơn 6.500 nhà cung cấp vốn tham gia. Mô hình này đảm bảo sự phát triển bền vững của dự án và vận hành cơ chế khuyến khích mà không cần phụ thuộc vào đầu tư mạo hiểm truyền thống hay tài trợ tập trung.

Lộ trình phát triển

Kể từ khi ra đời, dự án MOR đã trải qua một số cột mốc quan trọng và có kế hoạch rõ ràng cho tương lai.

Các mốc lịch sử và sự kiện quan trọng

• Ngày 2 tháng 9 năm 2023: Whitepaper sáng lập dự án được các tác giả ẩn danh Morpheus, Trinity và Neo phát hành, đánh dấu sự ra đời của mạng Morpheus.
• Ngày 8 tháng 2 năm 2024: Dự án Morpheus chính thức ra mắt trên Arbitrum mainnet.
• Phát triển liên tục: Tính đến hiện tại, đã có hơn 320.000 ETH được staking, hơn 6.500 nhà cung cấp vốn tham gia, cho thấy sự phát triển nhanh chóng của cộng đồng và nguồn lực dự án.

Kế hoạch và cột mốc quan trọng trong tương lai

• Giai đoạn Metropolis: Trong giai đoạn Metropolis sắp tới, người dùng sẽ có thể staking token MOR cho các ứng dụng front-end AI và tác nhân thông minh mà họ yêu thích, từ đó định hướng phần thưởng cộng đồng chảy về các dự án này. Điều này sẽ tiếp tục tăng cường sức sống và mức độ phi tập trung của hệ sinh thái.
• Kỷ nguyên Serenity: Dự kiến trong kỷ nguyên Serenity, Morpheus sẽ mở gửi tiền từ nhiều blockchain khác nhau, nghĩa là dự án sẽ mở rộng hơn nữa khả năng tương thích đa chuỗi, thu hút nhiều người dùng và tài nguyên từ các hệ sinh thái blockchain khác nhau.
• Chu kỳ phát hành token: Chu kỳ phát hành đầy đủ của token MOR sẽ kéo dài khoảng 16 năm, trong thời gian này phần thưởng token sẽ giảm dần, cuối cùng phí giao dịch mạng sẽ thay thế phần thưởng token trở thành động lực chính.

Nhắc nhở rủi ro thường gặp

Bất kỳ dự án blockchain mới nổi nào cũng đi kèm với những rủi ro nhất định, MOR cũng không ngoại lệ. Trước khi tham gia, việc hiểu rõ các rủi ro tiềm ẩn này là rất quan trọng, hãy nhớ rằng đây hoàn toàn không phải là lời khuyên đầu tư.

Rủi ro kỹ thuật và bảo mật

• Lỗ hổng hợp đồng thông minh: Dự án MOR phụ thuộc vào vận hành hợp đồng thông minh, mặc dù hợp đồng thông minh của nó đã được các công ty bảo mật nổi tiếng như OpenZeppelin và Renascence kiểm toán, đồng thời có chương trình săn lỗi, nhưng hợp đồng thông minh vẫn có thể tồn tại lỗ hổng chưa được phát hiện. Nếu bị khai thác ác ý, có thể dẫn đến mất mát tài sản.
• Rủi ro cố hữu của công nghệ mới: Sự kết hợp giữa blockchain và AI vẫn còn khá mới, có thể tồn tại những rủi ro kỹ thuật chưa được hiểu hoặc dự đoán hết.
• Thách thức của phi tập trung: Dù phi tập trung là ưu thế của MOR, nhưng việc thiếu “công tắc tắt” tập trung cũng có nghĩa là nếu xảy ra lỗ hổng nghiêm trọng hoặc hành vi ác ý, sẽ khó can thiệp hoặc dừng lại nhanh chóng.

Rủi ro kinh tế

• Biến động giá token: Giá token MOR sẽ bị ảnh hưởng bởi cung cầu thị trường, tiến triển dự án, môi trường kinh tế vĩ mô và nhiều yếu tố khác, có thể biến động mạnh, tiềm ẩn rủi ro thua lỗ đầu tư.
• Hiệu quả của cơ chế khuyến khích: Thành công lâu dài của dự án phụ thuộc vào việc cơ chế khuyến khích có thể tiếp tục thu hút và giữ chân các nhà đóng góp mã nguồn, tính toán, vốn và cộng đồng hay không. Nếu khuyến khích không đủ hoặc môi trường thị trường thay đổi, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của mạng lưới.
• Rủi ro cạnh tranh: Khi lĩnh vực AI và blockchain phát triển nhanh chóng, có thể xuất hiện nhiều dự án tương tự hoặc cạnh tranh hơn, đe dọa vị thế thị trường của MOR.

Rủi ro tuân thủ và vận hành

• Không chắc chắn về quy định: Chính sách quản lý tiền mã hóa và AI phi tập trung trên toàn cầu vẫn chưa rõ ràng và liên tục thay đổi. Chính sách quản lý trong tương lai có thể ảnh hưởng bất lợi đến hoạt động của dự án MOR và tính hợp pháp của token.
• Thách thức do cộng đồng vận hành: Dự án MOR không có đội ngũ tập trung, hoàn toàn do cộng đồng vận hành. Điều này có thể dẫn đến quá trình ra quyết định chậm, định hướng không nhất quán hoặc khó ứng phó với các sự kiện bất ngờ.
• Phụ thuộc bên ngoài: MOR vận hành trên Ethereum, Arbitrum và các blockchain hiện có, sự ổn định và bảo mật của các blockchain nền tảng này cũng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của dự án MOR.

Hãy luôn tự nghiên cứu và đánh giá cẩn trọng mọi rủi ro.

Danh sách xác minh

Để giúp bạn hiểu sâu hơn về dự án MOR, dưới đây là một số nguồn thông tin quan trọng bạn có thể tự tra cứu và xác minh:

• Trang web chính thức: mor.org Đây là nguồn tài liệu đầu tiên để cập nhật thông tin mới nhất và tài liệu chính thức của dự án.
• Whitepaper: Trang web chính thức thường sẽ cung cấp liên kết đến whitepaper, đây là tài liệu uy tín nhất để tìm hiểu tầm nhìn dự án, chi tiết kỹ thuật và kinh tế học token.
• Địa chỉ hợp đồng trên trình duyệt blockchain: Token MOR được triển khai trên Ethereum, Arbitrum và Base. Bạn có thể tra cứu địa chỉ hợp đồng token MOR trên các trình duyệt blockchain của các mạng này, xem lịch sử giao dịch, phân bổ holder, v.v. Ví dụ, địa chỉ hợp đồng token MOR trên Arbitrum là
  0x092bAaDB7DEf4C3981454dD9c0A0D7FF07bCFc86
  .
• Hoạt động trên GitHub: Truy cập kho mã Morpheus trên GitHub (MorpheusAIs/Morpheus), xem tần suất commit mã, số lượng contributor, tình trạng giải quyết issue, v.v., điều này phản ánh mức độ phát triển và sự tham gia của cộng đồng dự án.
• Báo cáo kiểm toán bảo mật: Hợp đồng thông minh token MOR đã được OpenZeppelin và Renascence kiểm toán, đồng thời Cyfrin thực hiện thêm một cuộc thi săn lỗi công khai qua Codehawks. Báo cáo kiểm toán thường được công bố trên trang web chính thức hoặc trang của các tổ chức kiểm toán liên quan, bạn có thể tra cứu các báo cáo này để đánh giá mức độ an toàn của dự án.
• Diễn đàn cộng đồng/mạng xã hội: Theo dõi Discord, X (Twitter) và các nền tảng mạng xã hội khác của dự án để cập nhật thảo luận cộng đồng, thông báo dự án và tương tác với đội ngũ.

Tổng kết dự án

Dự án Morpheus (MOR) là một mạng lưới AI phi tập trung đầy tham vọng, hướng tới việc phá vỡ thế độc quyền của các ông lớn trong lĩnh vực AI hiện nay, phân phối lại quyền kiểm soát và lợi ích AI cho người dùng phổ thông và các nhà đóng góp. Thông qua khái niệm “tác nhân thông minh” độc đáo, MOR hướng tới việc giúp ai cũng có thể sở hữu một trợ lý AI cá nhân, hiểu ngôn ngữ tự nhiên và thực hiện nhiệm vụ trên blockchain.

Ưu thế cốt lõi của dự án là triết lý phi tập trung, mã nguồn mở và kiến trúc kỹ thuật “không phụ thuộc chuỗi”, giúp nó linh hoạt vận hành trên nhiều blockchain lớn. Token MOR là trụ cột kinh tế của hệ sinh thái, với cơ chế phát hành công bằng và nhiều chức năng tiện ích, thúc đẩy bốn nhóm đóng góp: mã nguồn, tính toán, vốn và cộng đồng.

Tuy nhiên, là một dự án mới nổi, phi tập trung cao, MOR cũng đối mặt với các thách thức về bảo mật hợp đồng thông minh, biến động giá token, không chắc chắn về quy định và hiệu quả quản trị cộng đồng. Mô hình “không nhà sáng lập, không đội ngũ” vừa mang lại ưu thế phi tập trung, vừa có thể gây ra sự không chắc chắn về định hướng dự án và ứng phó khủng hoảng.

Tóm lại, MOR đại diện cho một hướng đi đầy hứng khởi trong việc kết hợp blockchain và AI, cố gắng xây dựng một tương lai AI mở, công bằng và trao quyền cho người dùng. Đối với những ai quan tâm đến AI phi tập trung và công nghệ Web3, MOR chắc chắn là một dự án đáng chú ý. Nhưng hãy luôn nhớ, bất kỳ dự án tiền mã hóa nào cũng tiềm ẩn rủi ro, hãy luôn tự nghiên cứu kỹ lưỡng và đánh giá rủi ro trước khi đưa ra quyết định. Đây hoàn toàn không phải là lời khuyên đầu tư.