Tại sao Mỹ lại chào đón tiền mã hóa? Câu trả lời có thể nằm ở khoản nợ khổng lồ 37 nghìn tỷ USD.

Tác giả |   Andrei Jikh

Biên dịch | Odaily (@OdailyChina)

Dịch giả | Đinh Đang (

Tại Diễn đàn Kinh tế Phương Đông gần đây tổ chức ở Nga, một trong những cố vấn thân cận nhất của Putin đã đưa ra những phát biểu thu hút sự chú ý rộng rãi. Ông cho rằng, Mỹ đang chuẩn bị sử dụng tiền mã hóa và stablecoin, theo một cách gần như không ai nhận ra, để làm giảm giá trị tổng thể khoản nợ quốc gia lên tới 37 nghìn tỷ USD của mình.

Ông cho rằng: Mỹ đang âm mưu "chuyển" khoản nợ này sang một hệ thống mã hóa, thông qua cái gọi là "đám mây mã hóa" để thực hiện một cuộc tái thiết hệ thống ở cấp độ hệ thống, và kết quả cuối cùng là các quốc gia khác trên thế giới sẽ phải trả giá cho điều này.

Nghe qua thì có vẻ như đây là một thuyết âm mưu điên rồ. Nhưng thực tế, những quan điểm tương tự không phải lần đầu xuất hiện. Nhà sáng lập MicroStrategy, tỷ phú Michael Saylor, từng công khai đề xuất với Trump một ý kiến gây tranh cãi: bán toàn bộ vàng của Mỹ, mua toàn bộ bằng bitcoin. Thanh lý dự trữ vàng, với số tiền đó có thể mua được 5 triệu bitcoin. Như vậy, bạn sẽ phi tiền tệ hóa toàn bộ loại tài sản vàng. Trong khi các quốc gia đối thủ của chúng ta lại nắm giữ lượng lớn vàng dự trữ. Tài sản của họ sẽ gần như bằng 0, còn tài sản của chúng ta sẽ phình to lên 100 nghìn tỷ USD, Mỹ sẽ đồng thời kiểm soát mạng lưới vốn dự trữ toàn cầu và hệ thống tiền tệ dự trữ.

Nhưng vấn đề là: Điều này có thực tế không? Có khả thi không?

Một YouTuber có 2,93 triệu người theo dõi đã làm một video phân tích: Cố vấn của Putin thực sự đã nói gì? Và Mỹ có thể làm thế nào để làm giảm giá trị khoản nợ 37 nghìn tỷ USD của mình thông qua stablecoin và bitcoin. Odaily đã tổng hợp và biên dịch lại nội dung video này.

Câu hỏi đầu tiên: Ai là người đã nói những lời này?

Người phát biểu tên là Anton Kobyakov, là cố vấn cấp cao của Tổng thống Nga Putin, đã làm việc hơn mười năm, chủ yếu phụ trách truyền tải chiến lược của Nga ra bên ngoài tại các sự kiện quan trọng như Diễn đàn Kinh tế Phương Đông.

Trong bài phát biểu của mình, ông nhấn mạnh: Mỹ đang cố gắng viết lại các quy tắc của thị trường vàng và tiền mã hóa, mục tiêu cuối cùng là đẩy hệ thống kinh tế toàn cầu vào cái mà ông gọi là "đám mây mã hóa". Một khi hệ thống tài chính toàn cầu hoàn tất quá trình chuyển đổi này, Mỹ có thể nhúng khoản nợ quốc gia khổng lồ của mình vào các cấu trúc tài sản số như stablecoin, rồi thông qua việc làm giảm giá trị để thực hiện một cuộc "xóa nợ" trên thực tế.

Câu hỏi thứ hai: "Làm giảm giá trị nợ" thực sự có nghĩa là gì? Nó hoạt động như thế nào?

Chúng ta hãy dùng một ví dụ cực kỳ đơn giản để hiểu. Giả sử toàn bộ tài sản của thế giới chỉ có giá trị một tờ 100 USD. Tôi vay hết 100 USD đó, vậy là tôi nợ toàn bộ tài sản của thế giới, tôi phải trả lại.

Vấn đề là, nếu tôi trả nợ một cách trung thực, tôi phải trả lại nguyên vẹn tờ 100 USD đó. Nhưng may mắn thay, tôi có một "siêu năng lực" đặc biệt—tôi kiểm soát quyền phát hành tiền tệ dự trữ của thế giới.

Vậy nên, tôi không trả lại tờ 100 USD ban đầu, mà tôi in thêm một tờ 100 USD mới từ không khí.

Kết quả là gì? Tổng lượng tiền lưu thông trên thế giới tăng từ 100 USD lên 200 USD, nhưng số lượng hàng hóa, nhà cửa, tài nguyên trên thế giới không tăng.

Kết quả là, giá của mọi thứ bắt đầu tăng: bất động sản, cổ phiếu, vàng, đặc biệt là những thứ mọi người đều muốn, tất cả đều trở nên đắt đỏ hơn; thứ mà trước đây mua được với 1 USD, giờ phải cần 2 USD. Mọi thứ đều đắt hơn, nhưng nguồn cung hàng hóa không đổi. Đây chính là lạm phát.

Bây giờ, khi tôi trả lại "tờ 100 USD" cho bạn, bề ngoài tôi đã trả đủ nợ, nhưng thực tế, sức mua của số tiền bạn nhận được chỉ còn một nửa. Tôi không vỡ nợ, nhưng tôi đã làm giảm giá trị khoản nợ thông qua việc pha loãng tiền tệ.

Stablecoin, đang sao chép lại kịch bản cũ này

Tuy nhiên, nhiều người không nhận ra rằng: đây là một trong những cách trả nợ cổ xưa và phổ biến nhất trong lịch sử loài người. Đây cũng là cách mà Mỹ luôn dùng để trả nợ.

Làm giảm giá trị nợ không đồng nghĩa với vỡ nợ, không có nghĩa là không trả nợ. Nó chỉ đơn giản là làm giảm giá trị thực của khoản nợ thông qua lạm phát hoặc thao túng tiền tệ.

Và cách này đã lặp đi lặp lại nhiều lần trong lịch sử. Sau Thế chiến II là như vậy, lạm phát lớn những năm 1970 cũng vậy, sau đại dịch với các gói kích thích lớn cũng vậy.

Vì vậy, khi cố vấn Nga nói "Mỹ có thể dùng tiền mã hóa để làm giảm giá trị nợ", ông ấy không tiết lộ một cơ chế mới nào, mà chỉ mô tả một phương pháp Mỹ đã thành thạo từ lâu.

Sự thay đổi thực sự là: Stablecoin có thể mở rộng cơ chế này ra toàn cầu.

Cần làm rõ: điều này không có nghĩa là "chuyển đổi trực tiếp 37 nghìn tỷ USD thành stablecoin", mà là sử dụng stablecoin được bảo chứng bằng trái phiếu Mỹ làm tài sản cơ sở, để phân tán cấu trúc nợ của Mỹ cho các nhà đầu tư toàn cầu. Khi USD bị lạm phát làm giảm giá trị, tổn thất sẽ do tất cả những người nắm giữ stablecoin cùng gánh chịu.

Tôi muốn nói một điều cực kỳ quan trọng, cũng là một thực tế kinh tế nền tảng mà nhiều người bỏ qua, đây cũng là quan điểm của Jeff Booth: Trạng thái tự nhiên của nền kinh tế thực ra là giảm phát. Nghĩa là, nếu toàn thế giới chỉ có một lượng tiền cố định, theo thời gian, với tiến bộ công nghệ và tăng năng suất, hàng hóa sẽ ngày càng rẻ hơn. Giá giảm mới là quy luật tự nhiên. Nhưng thực tế không phải vậy, thế giới chúng ta sống không vận hành như vậy. Lý do chỉ có một: Chính phủ có thể tạo ra tiền tệ không giới hạn.

Khi tiền mới tràn vào hệ thống, dòng tiền này phải "tìm nơi trú ẩn", nếu không chúng sẽ mất giá. Vì vậy, chúng được đổ vào bất động sản, cổ phiếu, vàng, bitcoin... Đó là lý do tại sao về lâu dài, các tài sản này dường như luôn tăng giá. Nhưng thực chất, chúng chỉ giữ được sức mua, còn đồng tiền làm nền tảng cho tất cả mọi thứ lại ngày càng yếu đi. Không phải tài sản tăng giá, mà là USD mất giá.

Giá trị thực sự của stablecoin: Phân phối + Kiểm soát

Vấn đề là, nếu bạn có thể mở rộng siêu năng lực này thì sao? Bạn có thể mở rộng trò chơi này ra ngoài nước Mỹ thì sao? Đó chính là chỗ dùng của stablecoin.

Nếu Mỹ đã có thể làm giảm giá trị nợ thông qua lạm phát thông thường, vậy stablecoin có thể làm gì hơn? Câu trả lời là hai từ: Phân phối + Kiểm soát.

Bởi vì khi lạm phát xảy ra trong nước Mỹ, tác động kinh tế là tức thời: chúng ta sẽ thấy hóa đơn mua sắm cao hơn, giá nhà đắt hơn, chi phí năng lượng tăng và có thể lãi suất cao hơn để hạ nhiệt, CPI và chỉ số giá tiêu dùng tăng, người dân Mỹ sẽ bất mãn.

Nhưng stablecoin thì khác. Vì stablecoin thường gửi dự trữ vào trái phiếu chính phủ Mỹ ngắn hạn, nên nhu cầu đối với USD và trái phiếu Mỹ thực tế có thể tăng lên cùng với sự phổ biến của stablecoin, khiến toàn bộ cơ chế này tự củng cố lẫn nhau. Khi USDT, USDC được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu, về cơ bản chúng là một tờ giấy nợ số hóa được bảo chứng bằng trái phiếu Mỹ. Điều này có nghĩa là, việc tài trợ nợ của Mỹ được "vô hình hóa" và chuyển giao cho người dùng toàn cầu.

Vì vậy, nếu Mỹ làm giảm giá trị nợ thông qua lạm phát, gánh nặng không chỉ rơi vào công dân Mỹ, mà còn được "xuất khẩu" ra toàn cầu thông qua hệ thống stablecoin. Lạm phát trở thành một loại thuế mà tất cả những người nắm giữ stablecoin trên thế giới đều buộc phải cùng gánh chịu. Bởi vì, đồng USD số của họ cũng mất sức mua. Về mặt kỹ thuật, hệ thống hiện tại cũng như vậy. USD có mặt khắp nơi trên thế giới, nhưng stablecoin sẽ trở thành một thị trường lớn hơn và tồn tại ngay trên điện thoại thông minh của mọi người.

Mảnh ghép còn lại là, stablecoin có thể trông như trung lập, vì chúng có thể được phát hành bởi các công ty tư nhân, không chỉ chính phủ. Điều này có nghĩa là chúng không mang theo gánh nặng chính trị liên quan đến Fed hoặc Bộ Tài chính Mỹ. Theo Đạo luật Tài năng, chỉ các tổ chức phát hành được phê duyệt như ngân hàng, công ty tín thác hoặc các công ty phi ngân hàng được cấp phép đặc biệt mới có thể phát hành stablecoin được quản lý và bảo chứng bằng USD tại Mỹ.

Nếu Apple hoặc Meta muốn, về lý thuyết họ hoàn toàn có thể phát hành đồng tiền riêng, ví dụ như "Metacoin". Điều thực sự cần thiết không phải là đột phá công nghệ, mà là giấy phép chính trị. Nói thẳng ra, chỉ cần làm hài lòng trung tâm quyền lực, đầu tư đủ vốn, là có thể nhận được giấy thông hành.

Chính vì vậy, stablecoin mới đóng vai trò quan trọng như vậy trong quá trình pha loãng nợ của Mỹ. Về bản chất, nó cung cấp một mức độ kiểm soát gần như tiền tệ kỹ thuật số ngân hàng trung ương (CBDC), nhưng không cần mang nhãn hiệu CBDC vốn rất nhạy cảm trên toàn cầu.

Vấn đề chí mạng của stablecoin: Niềm tin không thể xác minh hoàn toàn

Nhưng vấn đề là, các quốc gia khác trên thế giới không dễ dàng tin tưởng điều này. Chúng ta đã thấy điều đó qua việc các ngân hàng trung ương liên tục mua vàng với quy mô lớn.

Stablecoin tuyên bố được neo 1:1 với USD hoặc trái phiếu Mỹ, về lý thuyết, mỗi stablecoin lưu thông đều phải được bảo chứng bằng 1 USD tiền mặt hoặc tài sản trái phiếu tương đương. Nhưng thực tế là: Dù là cá nhân hay chính phủ nước ngoài, không ai có thể kiểm toán độc lập các khoản dự trữ này với độ chắc chắn 100%.

Tether, Circle có thể công bố báo cáo dự trữ, nhưng bạn phải tin tưởng chính tổ chức phát hành, cũng như tin tưởng các công ty kiểm toán, mà hầu hết đều nằm trong hệ thống Mỹ. Khi nói đến vấn đề niềm tin quy mô hàng nghìn tỷ USD, đây là một rào cản cực lớn giữa các quốc gia.

Ngay cả khi công nghệ blockchain trong tương lai có thể kiểm toán dự trữ stablecoin theo thời gian thực và minh bạch, điều đó cũng không giải quyết được vấn đề sâu xa hơn—Mỹ luôn có quyền thay đổi luật chơi.

Lịch sử đã từng cảnh báo rõ ràng. Chính phủ Mỹ từng cam kết USD có thể đổi lấy vàng bất cứ lúc nào, nhưng năm 1971, chính quyền Nixon đơn phương cắt đứt kênh chuyển đổi này. Từ góc nhìn toàn cầu, đây chẳng khác nào một "cuộc lật kèo" hoàn toàn: cam kết vẫn còn, nhưng thực hiện thì chỉ cần nói "đùa thôi" là xong.

Vì vậy, một hệ thống token số dựa trên "hãy tin chúng tôi" rất khó thực sự giành được niềm tin của thế giới. Về mặt kỹ thuật, không có gì ngăn cản Mỹ trong tương lai đưa ra quyết định với stablecoin giống như từng làm với việc USD tách khỏi vàng. Đây chính là lý do căn bản khiến thế giới luôn cảnh giác cao độ với hệ thống tiền tệ số thế hệ mới.

Vậy, câu hỏi tiếp theo là: Liệu Mỹ cuối cùng có thực sự làm như vậy không?

Theo tôi, khả năng này không chỉ tồn tại mà thậm chí là không thể tránh khỏi, Mỹ đã và đang thử nghiệm ý tưởng này, chỉ là không theo cách mà chúng ta từng nghe.

Ví dụ, Michael Saylor từng công khai đề xuất với Trump và gia đình ông, kêu gọi Mỹ xây dựng dự trữ chiến lược bitcoin. Ý tưởng của ông là: nếu Mỹ bán vàng, chuyển sang mua bitcoin với quy mô lớn, không chỉ có thể đè giá vàng, làm suy yếu các đối thủ như Trung Quốc và Nga, mà còn đẩy giá bitcoin lên cao, tái cấu trúc bảng cân đối tài sản của Mỹ.

Nhưng cuối cùng, điều này đã không xảy ra. Ngược lại, trong nhiệm kỳ của Trump, ý tưởng về dự trữ bitcoin của Mỹ chỉ là một đề xuất, chưa bao giờ trở thành hiện thực. Chính phủ Mỹ công khai tuyên bố sẽ không dùng tiền thuế để mua bitcoin, ít nhất là trên bề mặt, cũng không thấy có động thái nào liên quan. Vì vậy, tôi cho rằng nó sẽ không xảy ra theo cách mà Michael Saylor đề xuất công khai.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là câu chuyện đã kết thúc. Bởi vì, chính phủ không nhất thiết phải trực tiếp tham gia mới được coi là có mặt trong cuộc chơi. "Con đường cửa sau" thực sự nằm ở khu vực tư nhân.

MicroStrategy trên thực tế đã trở thành một "công ty niêm yết bitcoin", dưới sự dẫn dắt của Michael Saylor liên tục mua thêm bitcoin, hiện đã nắm giữ hàng trăm nghìn bitcoin. Vậy câu hỏi đặt ra là: Nếu một công ty niêm yết hoàn tất việc tích trữ bitcoin quy mô lớn trước, liệu có an toàn và kín đáo hơn so với việc chính phủ trực tiếp mua vào không?

Làm như vậy sẽ không bị coi là động thái của ngân hàng trung ương, cũng không ngay lập tức gây hoảng loạn trên thị trường toàn cầu. Khi bitcoin thực sự được xác lập là tài sản chiến lược, chính phủ Mỹ hoàn toàn có thể gián tiếp sở hữu bitcoin thông qua việc mua cổ phần, nắm quyền kiểm soát—giống như từng sở hữu cổ phần của Intel và các công ty khác, tiền lệ này đã có từ lâu.

Thay vì công khai bán vàng, đánh cược hàng nghìn tỷ USD vào bitcoin, hoặc ép buộc triển khai hệ thống stablecoin, cách làm thông minh và phù hợp với phong cách của Mỹ hơn là để doanh nghiệp tư nhân thử nghiệm trước. Khi một mô hình nào đó được chứng minh hiệu quả, quan trọng đến mức không thể bỏ qua, thì nhà nước sẽ tiếp nhận và thể chế hóa nó.

Cách làm này kín đáo, từ từ và có thể phủ nhận, cho đến một ngày, mọi thứ chính thức lộ diện.

Vì vậy, điều tôi muốn nhấn mạnh là: có rất nhiều cách để điều này xảy ra, và rất có thể nó sẽ xảy ra. Nhận định của vị cố vấn Nga kia không phải là vô căn cứ—nếu Mỹ thực sự muốn giải quyết tận gốc vấn đề nợ quốc gia, thì một chiến lược tài sản số dưới một hình thức nào đó gần như là lựa chọn không thể tránh khỏi.