Khi thị trường crypto cố gắng phục hồi sau đợt giảm sâu, mỗi đợt sóng đều tác động mạnh đến tâm lý nhà đầu tư toàn cầu. Khác với những dữ liệu biểu đồ lạnh lùng, tiếng nói của các Key Opinion Leader (KOL) trong thị trường mang đến cho chúng ta một góc nhìn sống động hơn để hiểu về sự biến động này — ở đây có những tuyên ngôn niềm tin gần như truyền giáo, sự sàng lọc tài sản lạnh lùng thực dụng, cũng như những cảnh báo sâu sắc về biến động vĩ mô. Quan điểm của họ va chạm dữ dội, cùng nhau vẽ nên bức tranh đồng thuận phức tạp và chia rẽ của thị trường hiện tại.
I. Lá cờ của niềm tin — “Ôm lấy biến động, lao vào ngọn lửa”
Nhóm KOL này là những “người theo chủ nghĩa nguyên thủy” và nhà truyền giáo lâu dài của thế giới crypto. Họ xem biến động thị trường là điều ác cần thiết, thậm chí là minh chứng cho sức sống của tài sản, với câu chuyện cốt lõi vượt lên trên biến động ngắn hạn, hướng đến sự thay đổi căn bản của ngành.
Michael Saylor, người đã biến MicroStrategy thành gã khổng lồ “Bitcoin Standard”, đã có một bài phát biểu kinh điển tại Binance Blockchain Week Dubai ngày 3/12, đối mặt với biến động dữ dội của thị trường.
● Ông không xoa dịu cảm xúc, ngược lại còn phát động lời kêu gọi đầy kích động: “Đừng chạy trốn khỏi ngọn lửa, hãy lao vào ngọn lửa (Don't run away from the fire, run towards the fire).”
● Theo ông, biến động không phải là khuyết điểm mà là minh chứng cho sức mạnh của bitcoin: “Thị trường có biến động, có ồn ào và nghi ngờ... nhưng biến động nghĩa là đây là thứ mạnh mẽ, sôi động và hữu ích nhất trên toàn bộ thị trường vốn. Chính vì thế nó mới biến động.” Ông so sánh sự nghi ngờ hiện tại với những hoài nghi trong lịch sử về điện, ô tô và máy bay, cho rằng đây là giai đoạn tất yếu khi tiếp nhận bất kỳ công nghệ cách mạng nào.
● Sự tự tin của Saylor đến từ niềm tin vào sự adoption toàn cầu của “digital capital”. Ông đặc biệt nhấn mạnh, điều phát triển thú vị nhất là giới tài chính toàn cầu bắt đầu ôm lấy bitcoin.
● Ông liệt kê từ tuyên bố “siêu cường crypto” của Trump, đến sự thay đổi thái độ căn bản của các ngân hàng lớn Mỹ: Từ việc không ai chấp nhận cho vay thế chấp bằng bitcoin, đến nay 8/10 ngân hàng lớn nhất đã tham gia vào mảng cho vay crypto. Sự chuyển đổi cơ sở hạ tầng tài chính căn bản này là lý do ông phớt lờ biến động ngắn hạn và kiên định “lao vào ngọn lửa”.
“Anh Liang” cùng các phe đầu cơ giá lên kiên định trong thị trường cũng đưa ra những tuyên ngôn niềm tin cụ thể và chiến thuật hơn.
● Cuối tháng 11, anh đã đăng bài dự đoán “chậm nhất đến giữa tháng 12, thị trường crypto chắc chắn sẽ hồi phục toàn diện”, đồng thời đưa ra các mục tiêu táo bạo: BTC vượt 100,000 USD, ETH lên 3,600 USD.
● Lý luận của anh kết hợp giữa vĩ mô, dữ liệu on-chain và tâm lý: giai đoạn thắt chặt thanh khoản đã qua, dòng tiền lớn đang gom hàng, tâm lý thị trường từ tham lam trở lại bình tĩnh tạo nền tảng cho đà tăng.
● Dự đoán công khai, cụ thể như vậy chính là một tuyên ngôn niềm tin mạnh mẽ, nhằm củng cố niềm tin thị trường, kêu gọi nhà đầu tư “bố trí cho tương lai, thay vì lo lắng hiện tại”.
II. Sự thực dụng lạnh lùng — “Bạn chỉ cần BTC và ETH”
Cùng tồn tại với phe niềm tin là những người thực dụng lạnh lùng. Họ không mặn mà với các câu chuyện lớn, mà lựa chọn cực kỳ tập trung dựa trên hiệu quả vốn, quản trị rủi ro và tính thực dụng của tài sản.
● Kevin O’Leary (còn gọi là “Mr. Wonderful”) là nhân vật tiêu biểu của phe này. Ngày 1/12, ông tuyên bố rõ ràng, altcoin sẽ “không hồi phục nữa” sau đợt điều chỉnh này. Lý luận của ông trực tiếp và thực dụng: nhà đầu tư đã nhận ra rằng, chỉ cần nắm giữ bitcoin (BTC) và ethereum (ETH) là đủ để thu về 97.5% lợi nhuận ‘alpha’ của toàn thị trường crypto.
● “Nếu bạn sở hữu hai tài sản này, những gì xảy ra ở nơi khác không còn quan trọng. Vì các tài sản khác đều giảm với khối lượng giao dịch lớn hơn và không hồi phục nữa, vì chúng không có use case (they have no use case).” O’Leary chỉ ra, khác với các chu kỳ trước, lần này altcoin không có đợt hồi phục như kỳ vọng. Ông từ lâu đã khuyên người theo dõi tránh xa những “token không quan trọng”, đồng thời quan sát thấy thế hệ trẻ (Gen Z) đang chuyển sang coi BTC và ETH là tài sản cốt lõi cùng với cổ phiếu truyền thống.
● Quan điểm này phản ánh một sự thay đổi nhận thức sâu sắc của thị trường: Sau nhiều chu kỳ bull-bear, dòng tiền lớn bắt đầu nghi ngờ giá trị dài hạn của hàng ngàn altcoin, thay vào đó tập trung giá trị cốt lõi của thị trường crypto vào hai tài sản đầu ngành có tính thanh khoản, hiệu ứng mạng lưới và nền tảng cơ bản (tương đối) rõ ràng nhất. Điều này dẫn đến sự chia rẽ nghiêm trọng trong nội bộ thị trường, động lực hồi phục có thể tập trung cao độ vào nhóm đầu ngành, còn đa số dự án sẽ bị thanh khoản bỏ rơi.
III. Âm hưởng vĩ mô — Lắng nghe Fed và thủy triều thanh khoản
KOL trong vai trò “người giải mã vĩ mô” đặt thị trường crypto vào dòng chảy tài chính toàn cầu, cho rằng vận mệnh của nó gắn chặt với chính sách của ngân hàng trung ương. Tháng 12, mọi ánh mắt đều hướng về Fed.
● Dù không phải KOL crypto truyền thống, nhưng cảnh báo về “Asset Melt-up” của Ray Dalio, nhà sáng lập Bridgewater, được trích dẫn rộng rãi và ảnh hưởng sâu sắc đến câu chuyện vĩ mô của thị trường crypto. Quan điểm này cho rằng, trong điều kiện nhất định, dòng thanh khoản dư thừa đổ vào hệ thống tài chính có thể khiến giá tài sản tăng phi lý. Crypto, với tính biến động cao và thanh khoản toàn cầu, được xem là “miếng bọt biển thanh khoản” tiềm năng.
● Trong bối cảnh đó, mọi động thái của Fed đều được phân tích kỹ lưỡng. Ngày 2/12, bài bình luận của 21st Century Business Herald chỉ ra, sau khi Fed công bố Beige Book mới nhất, kỳ vọng của Wall Street về khả năng Fed cắt giảm lãi suất trong tháng 12 đã tăng vọt lên 85%. Thị trường đang cân nhắc liệu Fed có tái xác định ưu tiên giữa “đạt mục tiêu lạm phát 2%” và “hỗ trợ tăng trưởng việc làm” hay không.
● Bài viết cũng tiết lộ khả năng tồn tại bất đồng giữa Nhà Trắng và Fed. Cựu cố vấn kinh tế Nhà Trắng, hiện là Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Kevin Hassett — cũng là ứng viên sáng giá cho vị trí Chủ tịch Fed tiếp theo — công khai cho rằng “nên cắt giảm lãi suất ngay bây giờ”, với lý do dữ liệu ủng hộ điều đó. Tín hiệu áp lực từ giới chính trị cấp cao này càng củng cố kỳ vọng thị trường về sự thay đổi chính sách.
● Đồng thời, một số nhà phân tích chiến lược vĩ mô (như chủ kênh YouTube Arthur) chỉ ra rằng, việc Fed kết thúc QT (thắt chặt định lượng) có thể còn quan trọng hơn cả việc cắt giảm lãi suất, vì nó đánh dấu sự kết thúc chính thức của chu kỳ thắt chặt thanh khoản. Họ cho rằng đây sẽ là điểm khởi đầu cho một đợt định giá lại tài sản toàn cầu mới, và crypto sẽ hưởng lợi từ đó.
IV. Người gác cổng cảm xúc — Bắt trọn khoảnh khắc tâm lý thị trường
Bên cạnh ba nhóm quan điểm sâu sắc trên, thị trường còn tồn tại một nhóm KOL kiểu “người gác cổng cảm xúc”. Họ có thể không phân tích dài dòng, nhưng tiếng nói ngắn gọn của họ thường bắt trúng hoặc kích hoạt tâm lý tập thể của thị trường vào một thời điểm nhất định.
● Nhà giao dịch kỳ cựu Eric Klyptoman ngày 1/12 chỉ đơn giản kêu gọi: “Hãy cho chúng ta một đợt hồi phục phiên Mỹ như ngày xưa.” Câu nói không có logic phức tạp, nhưng gợi lại ký ức đẹp về những lần “phiên giao dịch Mỹ dẫn dắt thị trường toàn cầu hồi phục”, nhằm khơi dậy tâm lý lạc quan tập thể.
● Camilla McFarland, người quan sát động thái của Wall Street, ngày 3/12 bình luận: “Đội quân marketing của Wall Street đã ra trận, crypto đã được đưa vào menu.” Chỉ một câu ngắn gọn, nhưng ám chỉ các tổ chức tài chính truyền thống đang coi crypto là sản phẩm tiếp theo để quảng bá mạnh mẽ tới khách hàng đại chúng, từ đó củng cố kỳ vọng dòng tiền mới sẽ đổ vào.
V. Bất đồng và đồng thuận
Nhìn lại những quan điểm sôi nổi này, chúng ta có thể tóm lược mạch chính của cuộc tranh luận tư tưởng trong thị trường crypto hiện tại:
● Sự lệch pha giữa câu chuyện dài hạn và thực tế ngắn hạn: Câu chuyện “digital capital” của Saylor là dài hạn và không thể đảo ngược; trong khi “cái chết của altcoin” mà O’Leary đề cập lại là thực tế lạnh lùng ngắn hạn. Nhà đầu tư phải tìm được sự cân bằng giữa tầm nhìn xa và hiện tại.
● Sự tập trung hóa cực độ trong lựa chọn tài sản: Một đồng thuận mạnh mẽ đang hình thành, rằng bất kể thị trường tăng hay giảm, dòng tiền sẽ tiếp tục tập trung vào hai tài sản “bluechip” là BTC và ETH. Điều này có thể khiến “mùa altcoin” biến mất, hoặc trở nên cực kỳ ngắn ngủi và mong manh.
● Sự phụ thuộc tuyệt đối vào chính sách vĩ mô: Dù quan điểm của các KOL khác nhau, họ đều mặc định một tiền đề: xu hướng ngắn hạn của thị trường crypto gần như hoàn toàn phụ thuộc vào chính sách tiền tệ của Fed và môi trường thanh khoản toàn cầu rộng lớn hơn. Thị trường đã trở thành “bộ khuếch đại biến động thứ cấp” của kinh tế vĩ mô.
● Khác biệt căn bản trong nhận thức về biến động: Đây là điểm bất đồng cốt lõi. Một bên (như Saylor) coi biến động là đặc điểm cần ôm lấy, đại diện cho sức sống; bên còn lại (như nhiều nhà đầu tư vĩ mô thận trọng) coi đó là rủi ro chính cần quản trị và né tránh. Điều này quyết định chiến lược và hành vi đầu tư hoàn toàn khác nhau.
Đối với nhà đầu tư, điều quan trọng có lẽ không phải là mù quáng theo lá cờ của một KOL nào đó, mà là hiểu được phổ logic đằng sau các quan điểm này. Trong bản hòa tấu của niềm tin, thực dụng và vĩ mô, xác định được vị trí của mình mới có thể đưa ra quyết định tỉnh táo trong một đợt phục hồi (hoặc nỗ lực phục hồi) đầy tiếng ồn và cơ hội này. Hướng đi thực sự của thị trường cuối cùng sẽ được viết nên bởi sự đấu tranh và hòa quyện của những quan điểm bất đồng này.
