Cuộc xung đột này sẽ khiến Bitcoin phải trải qua một đợt fork lớn khác vào năm 2026 như thế nào

Bitcoin, blockchain lớn nhất và lâu đời nhất thế giới, đang đối mặt với một câu hỏi sống còn về việc nên lưu trữ bao nhiêu dữ liệu trên sổ cái của mình.

Một đề xuất mới, Bitcoin Improvement Proposal 444 (BIP-444), tìm cách đảo ngược bản nâng cấp OP_RETURN gần đây cho phép người dùng đính kèm văn bản, hình ảnh và chữ ký số vào các giao dịch.

Những người ủng hộ gọi đây là một biện pháp cần thiết để bảo vệ trước rủi ro pháp lý. Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng đây là một hành động vượt quá giới hạn và có thể làm tổn hại đến tinh thần mở của Bitcoin.

BIP 444

Bitcoin đã trải qua vô số cuộc chiến ý thức hệ, từ các cuộc chiến mở rộng quy mô đến tranh cãi về môi trường. Tuy nhiên, chỉ có một vài cuộc chiến mang tính chất cơ bản như thế này.

Ở trung tâm của vấn đề là Luke Dashjr, một trong những nhà phát triển phục vụ lâu nhất của Bitcoin, người đang ủng hộ BIP-444, đề xuất muốn đảo ngược bản cập nhật gây tranh cãi đối với chức năng OP_RETURN. Chức năng này, là một phần của ngôn ngữ lập trình Bitcoin, cho phép người dùng đính kèm một lượng nhỏ siêu dữ liệu vào các giao dịch.

Đầu tháng này, Bitcoin Core 30.0 đã mở rộng dung lượng đó từ 80 byte lên 100.000 byte, thực chất biến Bitcoin thành một sổ cái dữ liệu với mục đích giới hạn.

Những người ủng hộ cho rằng thay đổi này sẽ cho phép đánh dấu thời gian, xác minh tài liệu và xác thực phi tập trung mà không làm tổn hại đến tính toàn vẹn tiền tệ của tài sản kỹ thuật số hàng đầu này.

Tuy nhiên, Dashjr và những người khác lại nhìn thấy nguy cơ trong động thái này.

Họ cho rằng bản cập nhật có thể cho phép bất kỳ ai tải lên các tệp tùy ý, bao gồm cả CSAM, trực tiếp lên blockchain.

Họ còn cho rằng người dùng thông thường sẽ bị phơi bày trước rủi ro pháp lý chỉ vì vận hành phần mềm xác thực của Bitcoin, do mỗi node đầy đủ đều phải lưu trữ tất cả các giao dịch hợp lệ.

Theo đề xuất:

“Nó cho phép một tác nhân độc hại khai thác một giao dịch duy nhất với nội dung bất hợp pháp hoặc bị lên án rộng rãi và có thể tuyên bố một cách hợp lý rằng chính Bitcoin là một hệ thống phân phối nội dung đó, thay vì chỉ là một hệ thống bị lạm dụng.”

Xét đến điều này, đề xuất kêu gọi một soft fork tạm thời kéo dài một năm, giảm dung lượng OP_RETURN xuống 83 byte, giới hạn OP_PUSHDATA ở 256 byte và ScriptPubKeys ở mức 34 byte.

Đề xuất bổ sung:

“Bằng cách thực thi các quy tắc mới này, soft fork này cho phép cộng đồng từ chối việc tiêu chuẩn hóa lưu trữ dữ liệu ở cấp độ đồng thuận, đóng lại lỗ hổng đang bị lạm dụng.”

Họ lập luận rằng bản vá này sẽ cho các nhà phát triển thời gian để “hoàn thiện các quy tắc ít hạn chế hơn” trong khi vẫn giữ được tính trung lập pháp lý của Bitcoin.

Sự chia rẽ về ý thức hệ

Không giống như hard fork, soft fork không chia tách chuỗi ngay lập tức. Thay vào đó, nó chỉ thay đổi các quy tắc để các node cũ vẫn chấp nhận các block mới là hợp lệ. Sự tinh tế về mặt kỹ thuật này khiến BIP-444 trở nên dễ gây tranh cãi vì nó chạm đến sự đồng thuận mà không gây ra sự chia rẽ rõ rệt.

Tuy nhiên, ngôn ngữ trong đề xuất đã làm dấy lên những cảnh báo nghiêm trọng trong cộng đồng crypto.

Tài liệu cảnh báo rằng việc từ chối fork có thể mang lại “hậu quả đạo đức và pháp lý” và những người bất đồng có thể “kết thúc bằng việc fork thành một altcoin như Bcash.”

Các nhà phê bình gọi ngôn ngữ này là ép buộc, thậm chí là độc đoán, trong một mạng lưới tự hào về sự đồng thuận tự nguyện.

Nhà mật mã học người Canada Peter Todd đã chế nhạo logic của đề xuất bằng cách công bố một giao dịch thử nghiệm nhúng toàn bộ văn bản của BIP-444 trong khi vẫn tuân thủ các giới hạn của nó.

Trong khi đó, những người khác còn thẳng thắn hơn trong việc chỉ trích đề xuất này.

Alex Thorn, trưởng bộ phận nghiên cứu tại Galaxy Digital, gọi soft fork này là “một cuộc tấn công vào Bitcoin” và “cực kỳ ngu ngốc.”

Đồng thời, BitMEX Research cũng đồng tình với quan điểm đó, cảnh báo rằng BIP-444 có thể khuyến khích việc lạm dụng mà nó muốn ngăn chặn. Công ty viết:

“Đề xuất BIP 444 cực kỳ tệ. Một tác nhân xấu muốn thực hiện tấn công double spend có thể đưa CSAM lên onchain để gây ra re-org và thành công với cuộc tấn công của họ.”

Tuy nhiên, Dashjr bác bỏ những chỉ trích đó, khẳng định rằng đề xuất không gặp phải “bất kỳ phản đối kỹ thuật nào.”

Anh cũng xoa dịu căng thẳng về một hard fork bằng cách mô tả đề xuất là một User-Activated Soft Fork (UASF), nghĩa là việc áp dụng sẽ do người dùng thúc đẩy, không phải thợ đào. Nhà phát triển bổ sung:

“Cách duy nhất để xảy ra chia tách chuỗi là nếu thợ đào chủ động bảo vệ CSAM – và điều đó sẽ tạo ra CSAMchain.”

Điều này ảnh hưởng đến Bitcoin như thế nào?

Rủi ro thực tế của bản nâng cấp OP_RETURN gây tranh cãi và đề xuất này vẫn chưa rõ ràng vì bản cập nhật v30 nhận được rất ít sự chấp nhận kể từ khi ra mắt.

Dữ liệu từ Bitnodes cho thấy chỉ có 6,5% node đã nâng cấp lên phiên bản 30.0 kể từ khi ra mắt, cho thấy hầu hết các nhà vận hành đang theo dõi diễn biến từ một khoảng cách an toàn.

Căng thẳng kỹ thuật hầu như không ảnh hưởng đến giá Bitcoin trong tháng này. Đầu tháng 10, tài sản hàng đầu đã tăng lên mức cao nhất mọi thời đại mới trên $126,000. Kể từ đó, giá trị của nó đã giảm xuống thấp nhất là $104,000 trước khi phục hồi lên khoảng $116,000 vào thời điểm đưa tin.

Sự sụt giảm này phần lớn được cho là do áp lực vĩ mô rộng hơn bắt nguồn từ căng thẳng thương mại Mỹ-Trung gia tăng trở lại.

Tuy nhiên, căng thẳng về triết lý thì khó có thể bỏ qua. Tính hợp pháp của Bitcoin dựa trên sự trung lập, cho phép bất kỳ ai sử dụng nó, không cần sự cho phép, cho bất kỳ mục đích hợp pháp nào.

Nhưng khi dữ liệu blockchain ngày càng biểu đạt hơn, sự trung lập đó trở nên mờ nhạt. Nếu chỉ một giao dịch có thể khiến các nhà vận hành node bị truy tố, sự phi tập trung có thể sụp đổ chỉ sau một đêm.

Hơn nữa, BIP-444 có thể là thay đổi cấp độ đồng thuận quan trọng đầu tiên của Bitcoin kể từ Taproot năm 2021.

Vì vậy, dù được thông qua hay không, tranh cãi này báo hiệu một tình thế tiến thoái lưỡng nan đang trưởng thành đối với quản trị Bitcoin. Nó làm nổi bật cuộc đấu tranh cân bằng giữa tính bất biến và trách nhiệm trong thời đại mà blockchain ngày càng được sử dụng như kho lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn.

Bài viết How this conflict sets up Bitcoin to undergo another major fork in 2026 xuất hiện đầu tiên trên CryptoSlate.