Hệ thống thanh toán của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang âm thầm mở ra một khe cửa cho stablecoin, điều này có thể là bước ngoặt then chốt để tiền kỹ thuật số chuyển từ rìa tài chính vào hạ tầng cốt lõi.
Ngày 22/10, Ủy viên Fed Christopher Waller đã công bố tại Hội nghị Đổi mới Thanh toán lần thứ nhất rằng Fed đã đề xuất ra mắt một loại “tài khoản chủ giản lược” mới, cho phép các công ty fintech tuân thủ, nhà phát hành stablecoin được kết nối trực tiếp với hệ thống thanh toán của Fed.
Động thái này đồng nghĩa với việc các tổ chức tài sản số đủ điều kiện lần đầu tiên có thể kết nối trực tiếp với mạng lưới cốt lõi của hệ thống thanh toán tiền tệ chủ quyền Mỹ, không còn phải phụ thuộc vào các ngân hàng trung gian.
I. Phá băng chính sách: Từ đóng kín đến mở cửa hạn chế
Chính sách mở cửa hệ thống thanh toán của Fed, khi đặt trong bối cảnh toàn cầu, càng mang nhiều ý nghĩa sâu xa. Mô hình mở cửa này trùng khớp với định hướng mà Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) đề xuất.
● “Tài khoản chủ giản lược” còn được gọi là “tài khoản chủ truy cập hạn chế”, cốt lõi là cung cấp quyền truy cập hạn chế vào dịch vụ thanh toán của Fed cho các tổ chức phi ngân hàng nhất định.
Theo đề xuất, các tổ chức này không cần phải có giấy phép ngân hàng đầy đủ, vẫn có thể thông qua tài khoản giản lược để kết nối với các hệ thống thanh toán tức thời như FedNow, thực hiện thanh toán USD nhanh hơn, chi phí thấp hơn.
● Ủy viên Waller tại hội nghị đổi mới thanh toán đã nhấn mạnh: “Chúng tôi không còn nhìn ngành DeFi bằng ánh mắt nghi ngờ hay coi thường”. Ông nhấn mạnh, Fed dự định tích cực tham gia vào cuộc cách mạng thanh toán do công nghệ dẫn dắt.
● So với các khung pháp lý toàn cầu khác như MiCA của EU, mô hình “truy cập hạn chế” của Fed có nét đặc thù riêng. Nó không phát hành tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương (CBDC), mà thông qua “thuê ngoài tuân thủ” để xã hội hóa một phần chức năng thanh toán số.
II. Phản ứng thị trường: Từ quan sát đến chủ động triển khai
Sau khi thông tin chính sách được công bố, thị trường đã phản ứng ngay lập tức.
● Khối lượng giao dịch USDC trên sàn giao dịch phi tập trung XBIT tăng vọt hơn 200%, thanh khoản trong ngày vượt 540 triệu USD, lập kỷ lục cao nhất kể từ khi nền tảng thành lập.
● Trong 12 giờ sau khi thông tin chính sách được công bố, nền tảng XBIT đã nhanh chóng điều chỉnh cơ chế định giá, tối ưu hóa lãi suất vốn USDC xuống khoảng 0,008%, trở thành một trong những mức cạnh tranh nhất thị trường.
Bảng dữ liệu phản ứng thị trường
Chỉ số | Dữ liệu trước chính sách | Dữ liệu sau chính sách | Mức thay đổi |
Khối lượng giao dịch USDC/ngày trên XBIT | 170 triệu USD | 540 triệu USD | Tăng 217% |
Lãi suất vốn trung bình USDC | 0,01%-0,03% | Khoảng 0,008% | Giảm 40%-60% |
Số lượng giao dịch on-chain USDC | Mức cơ bản | Tăng 340% | Tăng mạnh |
Giá trị giao dịch trung bình | 82.000 USD | 237.000 USD | Tăng gần gấp ba |
Sau khi Fed phát đi tín hiệu chính sách rõ ràng, các nhà phát hành stablecoin và tổ chức tài chính truyền thống đã bắt đầu điều chỉnh chiến lược.
● Các nhà phát hành stablecoin như Circle đã chủ động nộp đơn xin giấy phép ngân hàng tín thác quốc gia với Văn phòng Kiểm soát Tiền tệ Mỹ (OCC) để đáp ứng các yêu cầu quản lý liên bang có thể xảy ra. Có được tài khoản chủ nghĩa là các nhà phát hành stablecoin có thể giảm phụ thuộc vào ngân hàng thương mại, giảm rủi ro đối tác giao dịch.
● Đồng thời, các tổ chức tài chính truyền thống như BlackRock, JPMorgan đang thúc đẩy token hóa tài sản (RWA) quy mô lớn qua nền tảng blockchain của họ.
Những sản phẩm cấp tổ chức này đều dựa vào stablecoin hoặc USD on-chain tương đương làm phương tiện thanh toán, chính sách mở cửa của Fed đã cung cấp cho họ con đường tuân thủ trực tiếp hơn.
● Theo báo cáo “Quan sát thị trường RWA hàng quý” do Bloomberg phát hành, quy mô tài sản token hóa RWA toàn cầu trong quý 3 năm 2025 đã vượt 48 tỷ USD, tăng hơn 70% so với đầu năm.
Thị trường Mỹ chiếm hơn 40%, chủ yếu được thúc đẩy bởi các sản phẩm tổ chức như dự án Onyx của JPMorgan, quỹ BUIDL của BlackRock và nền tảng GS DAP do Goldman Sachs dẫn dắt.
III. Góc nhìn toàn cầu: Cuộc cạnh tranh trật tự tiền kỹ thuật số mới
Động thái mở cửa hệ thống thanh toán của Fed đã gây ra phản ứng dây chuyền trên toàn cầu, các nền kinh tế lớn đang ứng phó làn sóng tiền kỹ thuật số theo nhiều cách khác nhau.
Bảng: So sánh regulatory approach về stablecoin/RWA của các nền kinh tế lớn toàn cầu
Quốc gia/Khu vực | Regulatory approach | Biện pháp then chốt | Tiến triển & Tác động |
Mỹ | Truy cập hạn chế hệ thống thanh toán | Đề xuất “tài khoản chủ truy cập hạn chế” | Có thể tái định hình cục diện stablecoin toàn cầu |
EU | Định nghĩa rõ ràng, ràng buộc thống nhất | Khung quản lý MiCA | Phân loại tiền đề nghiêm ngặt, thiếu linh hoạt |
Singapore | Thí điểm định hướng dự án | Kế hoạch Project Guardian | Khám phá khung quản lý token hóa RWA |
Thụy Sĩ | Ngân hàng dẫn dắt | Cho phép phát hành “stablecoin gắn với tài khoản” | Dùng cho giao dịch RWA tổ chức |
Hong Kong, Trung Quốc | Đa dạng công cụ cùng tồn tại | “Đạo luật Stablecoin” có hiệu lực tháng 8 | Nhấn mạnh stablecoin là công cụ thanh toán, không phải đầu tư |
● Ngân hàng Trung ương châu Âu trong năm 2024 từng thử nghiệm thanh toán euro số theo “mô hình kênh ngân hàng”, nhưng luôn giữ tách biệt tài sản số với tài khoản ngân hàng trung ương.
● So với đó, lần này Fed “đề xuất” cho phép một số tổ chức tuân thủ trực tiếp vào mạng lưới thanh toán cốt lõi, rõ ràng là một “đổi mới cấu trúc” về mặt quản lý.
● Tổng giám đốc Cơ quan Tiền tệ Hong Kong, Eddie Yue, cũng công khai cho biết, stablecoin không phải là công cụ đầu tư hay đầu cơ, mà là một trong những công cụ thanh toán ứng dụng công nghệ blockchain, bản thân không có không gian tăng giá.
IV. Rủi ro tiềm ẩn: Bất đồng và cảnh báo nội bộ Fed
● Cuộc cách mạng này vẫn còn nhiều rủi ro tiềm ẩn, và các ý kiến phản đối không thể bỏ qua.
Các quan chức Bộ Tài chính Mỹ khi trả lời phỏng vấn New York Times đã bày tỏ thái độ thận trọng, nhấn mạnh việc cho phép tổ chức stablecoin vào hệ thống thanh toán “không đồng nghĩa với việc họ có địa vị ngang hàng với ngân hàng”, các cơ quan quản lý vẫn lo ngại về dòng vốn xuyên biên giới và rủi ro chống rửa tiền.
● Nội bộ Fed cũng tồn tại bất đồng về vấn đề này.
Ủy viên Fed Michelle Bowman trong các bài phát biểu công khai gần đây đã nhiều lần cảnh báo. “Chúng ta đang bước vào một giai đoạn phức tạp, các nhà quản lý cần đảm bảo công cụ thanh toán mới không làm suy yếu sự ổn định của hệ thống tài chính”.
Quan điểm bảo thủ mà bà đại diện lo ngại rằng, việc cho phép tổ chức phi ngân hàng truy cập hệ thống thanh toán cốt lõi có thể tạo ra kênh lây lan rủi ro mới cho hệ thống tài chính, ví dụ như rủi ro rút stablecoin có thể tác động trực tiếp đến sự ổn định của mạng lưới thanh toán.
● Ủy viên Fed Michael Barr thì bày tỏ lo ngại về khả năng bitcoin trở thành tài sản dự trữ của stablecoin.
Ông chỉ ra rằng, theo đạo luật GENIUS mới được thông qua, stablecoin có thể dùng bitcoin làm tài sản dự trữ, điều này có thể đe dọa sự ổn định của các công cụ thanh toán số này.
V. Xu hướng tương lai: Tái cấu trúc và thách thức hạ tầng tài chính
Nhìn về tương lai, việc mở cửa hệ thống thanh toán của Fed sẽ dẫn đến hàng loạt thay đổi sâu rộng, đồng thời cũng đối mặt với không ít thách thức.
● Tích hợp công nghệ là rào cản hàng đầu. Đồng sáng lập Chainlink Sergey Nazarov chỉ ra, mạng lưới tài chính hiện tại vẫn phân mảnh và lỗi thời, còn tồn tại vấn đề về tuân thủ, xác thực danh tính và hệ thống kế toán.
● Tính tương tác là thách thức lớn nhất.
● Cân bằng quản lý là một khó khăn lớn khác. Fed đối mặt với thế tiến thoái lưỡng nan: một mặt, họ muốn kiểm soát rủi ro lan truyền của hệ thống tài sản số thông qua “hấp thụ thể chế”.
Mặt khác, họ cũng phải đảm bảo sự đa dạng của hệ sinh thái đổi mới không bị bóp nghẹt quá mức. Trong bình luận của CoinDesk, nhiều nhà phân tích ngành chỉ ra, việc stablecoin kết nối với hệ thống ngân hàng trung ương có thể dẫn đến “blockchain dần bị tập trung hóa”.
● Thị trường RWA sẽ bị các tổ chức tài chính lớn chi phối, không gian sống của các nhà đổi mới nhỏ bị thu hẹp.
Từ góc độ cạnh tranh quốc tế, khi tài sản RWA có thể thanh toán trực tiếp bằng stablecoin, tính thanh khoản quốc tế của chúng không còn phụ thuộc vào hệ thống ngoại hối truyền thống, mà dựa trên lớp thanh toán toàn cầu có thể lập trình của blockchain.
Điều này mang lại cho hệ thống USD một con đường mở rộng vị thế thống trị toàn cầu mới.
