Circle đề xuất cơ chế hoàn trả giao dịch cho USDC, gây tranh cãi về việc stablecoin trở nên "giống như thẻ tín dụng".

Tiêu đề gốc: "Liệu Circle có sắp phát triển 'Thuốc hối tiếc' không? Giao dịch đảo ngược của Stablecoin đang gây tranh cãi trong cộng đồng tiền điện tử"

Tác giả gốc: jk, Odaily Planet Daily

Nghiên cứu của Circle về Giao dịch đảo ngược

Chủ tịch Circle, Heath Tarbert, gần đây đã chia sẻ với tờ Financial Times rằng công ty đang nghiên cứu các cơ chế có thể hoàn nguyên giao dịch trong trường hợp gian lận và tấn công mạng mà vẫn đảm bảo tính cuối cùng của việc thanh toán. Ông lưu ý: "Chúng tôi đang cân nhắc... liệu có thể hoàn nguyên giao dịch hay không, nhưng đồng thời chúng tôi muốn đảm bảo tính cuối cùng của việc thanh toán."

Nói một cách đơn giản, nếu bạn bị lừa đảo hoặc tấn công mạng, về mặt lý thuyết, bạn có thể lấy lại tiền. Cơ chế giao dịch đảo ngược này sẽ không được triển khai trực tiếp trên blockchain Arc của Circle, hiện đang được phát triển. Thay vào đó, nó sẽ được triển khai thông qua một lớp "thanh toán ngược" bổ sung, tương tự như cách thức hoạt động của các khoản hoàn trả thẻ tín dụng. Arc là blockchain cấp doanh nghiệp của Circle được thiết kế cho các tổ chức tài chính và dự kiến sẽ được ra mắt chính thức vào cuối năm 2025. Tarbert cũng lưu ý rằng hệ thống tài chính truyền thống có một số lợi ích mà thế giới tiền điện tử hiện tại còn thiếu, và một số nhà phát triển tin rằng "một số chức năng đảo ngược chống gian lận" nên được cung cấp, với sự đồng thuận chung. Nói một cách đơn giản, Circle muốn biến USDC trở nên giống một sản phẩm tài chính truyền thống hơn, để các ngân hàng và tổ chức lớn có thể sử dụng một cách tự tin. Tuy nhiên, đề xuất này đã gây ra tranh luận gay gắt trong cộng đồng tiền điện tử. Những người chỉ trích lo ngại rằng nó có thể dẫn đến sự tập trung hóa hệ sinh thái DeFi: nếu Circle có thể đảo ngược các giao dịch một cách tùy ý, liệu nó có trở thành "ngân hàng trung ương" của thế giới tiền điện tử hay không?

Các cơ chế can thiệp hiện có của các đơn vị phát hành Stablecoin

Trên thực tế, các đơn vị phát hành Stablecoin luôn có khả năng đóng băng tài khoản. Tether và Circle, hai đơn vị phát hành stablecoin lớn, đã thiết lập các cơ chế đóng băng tương đối hoàn thiện để chống lại các cuộc tấn công của tin tặc và các hoạt động bất hợp pháp.

Mô hình Can thiệp Chủ động của Tether

Theo tài liệu, Tether đã tích hợp các cơ chế "danh sách đen" và "cửa hậu" vào hợp đồng thông minh USDT, cho phép đóng băng các địa chỉ cụ thể, tạm dừng chuyển USDT từ các địa chỉ đó và tiếp tục thực hiện các hoạt động hủy và phát hành lại. Cơ chế này cho phép USDT "sửa lỗi cấp độ ví" trong những trường hợp cực đoan.

Khi sàn giao dịch KuCoin bị tấn công vào tháng 9 năm 2020, Tether đã khẩn cấp đóng băng khoảng 35 triệu đô la USDT để ngăn chặn các giao dịch tiếp theo. Trong vụ tấn công vào cầu nối chuỗi chéo Poly Network vào tháng 8 năm 2021, Tether đã ngay lập tức đóng băng khoảng 33 triệu USDT trong địa chỉ của tin tặc. Tính đến tháng 9 năm 2024, Tether tuyên bố đã hợp tác với 180 tổ chức trên toàn thế giới để đóng băng ít nhất 1.850 ví bị nghi ngờ có hoạt động bất hợp pháp, hỗ trợ thu hồi khoảng 1,86 tỷ đô la tài sản. Phương pháp tuân thủ thận trọng của Circle Ngược lại, Circle áp dụng phương pháp tuân thủ. Hợp đồng USDC cũng có tính năng danh sách đen để chặn mã thông báo từ các địa chỉ cụ thể, nhưng Circle thường chỉ đóng băng các địa chỉ khi nhận được lệnh của cơ quan thực thi pháp luật hoặc tòa án hợp lệ. Điều khoản dịch vụ của Circle nêu rõ rằng một khi USDC được chuyển trên chuỗi, giao dịch là không thể đảo ngược và Circle không có quyền đơn phương đảo ngược giao dịch đó.

Sự khác biệt này khá rõ ràng trong thực tế. Khi người dùng chuyển USDC đến địa chỉ của kẻ lừa đảo do hậu quả của một vụ lừa đảo, Circle thường không chủ động đóng băng địa chỉ của kẻ lừa đảo trừ khi cơ quan thực thi pháp luật can thiệp. Điều này hoàn toàn trái ngược với sự sẵn lòng hỗ trợ người dùng của Tether trong một số tình huống khả thi về mặt kỹ thuật.

Sau khi Hoa Kỳ trừng phạt công cụ bảo mật Tornado Cash vào tháng 8 năm 2022, Circle đã chủ động đóng băng khoảng 75.000 đô la USDC được nắm giữ trên các địa chỉ Ethereum bị trừng phạt để tuân thủ các lệnh trừng phạt. Vào tháng 9 năm 2023, theo yêu cầu của chính quyền Argentina, Circle đã đóng băng hai địa chỉ Solana thuộc về nhóm altcoin "LIBRA" bị cáo buộc là gian lận, với tổng số tiền khoảng 57 triệu USDC.

Những trường hợp này chứng minh rằng, mặc dù Circle nhìn chung khá thận trọng, nhưng họ sẽ hành động quyết đoán khi phải đối mặt với các yêu cầu tuân thủ rõ ràng. Mặt khác, Tether chủ động hơn và sẵn sàng hợp tác với người dùng và cơ quan thực thi pháp luật. Phong cách quản trị của hai công ty thực sự khá khác biệt.

Sự phát triển của Đề xuất về Khả năng đảo ngược Giao dịch của Ethereum

Là nền tảng hợp đồng thông minh lớn nhất, Ethereum từ lâu đã là chủ đề thảo luận xoay quanh khả năng đảo ngược giao dịch. Từ sự cố DAO năm 2016 đến nhiều đề xuất khác nhau trong những năm gần đây, chủ đề này luôn thu hút sự chú ý của cộng đồng.

EIP-779: Hồ sơ Lịch sử về Hard Fork của DAO

EIP-779 không đề xuất một tính năng mới, mà chỉ ghi chép và giải thích về đợt hard fork được triển khai để ứng phó với vụ hack The DAO năm 2016. Vào thời điểm đó, tin tặc đã khai thác lỗ hổng trong hợp đồng DAO để chuyển khoảng 3,6 triệu ETH. Sau cuộc tranh luận gay gắt, cộng đồng đã chọn hard fork, dẫn đến "sự thay đổi trạng thái bất thường" trong lịch sử blockchain. Đợt hard fork này về mặt kỹ thuật không hoàn nguyên lịch sử khối, mà chỉ sửa đổi số dư của các tài khoản cụ thể. Số ETH bị đánh cắp đã được khấu trừ khỏi hợp đồng "Child DAO" và chuyển sang hợp đồng hoàn tiền, cho phép các nhà đầu tư DAO trước đây rút số ETH tương ứng của họ. Động thái này, được triển khai vào tháng 7 năm 2016, đã trực tiếp khôi phục tiền của các nạn nhân, nhưng cũng gây chia rẽ cộng đồng. Một số thành viên, tuân thủ nguyên tắc "mã là luật", đã từ chối công nhận sự thay đổi này và tiếp tục sử dụng chuỗi chưa fork, dẫn đến sự ra đời của blockchain ETC mà chúng ta biết ngày nay. EIP-156: Khôi phục Ether từ các tài khoản thường bị kẹt EIP-156, do Vitalik Buterin đề xuất vào năm 2016, nhằm mục đích cung cấp một cơ chế để khôi phục một số loại ETH bị mất. Điều này bắt nguồn từ các báo cáo ban đầu về việc người dùng bị kẹt ETH trong các địa chỉ không được kiểm soát do lỗi phần mềm ví hoặc lỗi vận hành. Đề xuất này hình dung việc giới thiệu một cơ chế chứng minh: nếu người dùng có thể chứng minh bằng toán học rằng một lượng ETH nhất định đã bị mất và đáp ứng các điều kiện nhất định, họ có thể khởi tạo yêu cầu rút tiền để chuyển ETH sang một địa chỉ mới. Tuy nhiên, EIP-156 vẫn nằm trong giai đoạn thảo luận về đề xuất và không được đưa vào bất kỳ bản nâng cấp Ethereum nào. Sau sự cố Ví Parity vào năm 2017-2018, một số người đã đề xuất mở rộng EIP-156 để giải quyết tình trạng khóa Parity, nhưng người ta thấy rằng đề xuất này chỉ áp dụng cho các địa chỉ không có mã hợp đồng và không hiệu quả trong các trường hợp như Parity, nơi hợp đồng tồn tại nhưng tự hủy. EIP-867: Tranh cãi về Quy trình Phục hồi Chuẩn hóa EIP-867, một "Meta EIP" được đề xuất vào đầu năm 2018, là viết tắt của "Đề xuất Phục hồi Ethereum Chuẩn hóa". Bản thân nó không thực hiện các hoạt động phục hồi cụ thể, mà định nghĩa một khuôn mẫu và quy trình cho các đề xuất trong tương lai yêu cầu phục hồi số tiền bị mất. Mục đích ban đầu của nó là cung cấp một khuôn khổ cho các đề xuất như vậy, chỉ rõ thông tin cần thiết và tiêu chí khách quan cho các yêu cầu phục hồi. Sau khi EIP-867 được gửi lên Github, nó đã gây ra một cuộc tranh luận trong cộng đồng. Biên tập viên EIP lúc bấy giờ, Yoichi Hirai, đã từ chối hợp nhất nó vào bản thảo, lập luận rằng nó "không phù hợp với triết lý của Ethereum". Sau đó, ông đã từ chức vì lo ngại rằng những tiến triển tiếp theo có thể vi phạm luật pháp Nhật Bản. Những người phản đối lập luận rằng "mã là luật" và việc phục hồi tiền thường xuyên sẽ làm suy yếu uy tín của Ethereum như một sổ cái bất biến. Nhiều người đã tuyên bố rằng nếu 867 được thông qua, họ sẽ chuyển sang hỗ trợ chuỗi Ethereum Classic.

Những người ủng hộ nhấn mạnh tính linh hoạt, lập luận rằng việc khôi phục nên được cho phép theo từng trường hợp cụ thể khi quyền sở hữu quỹ rõ ràng và tác động đến những người khác là tối thiểu. Tuy nhiên, cuối cùng, EIP-867 đã trở thành phép thử đối với sự đồng thuận của cộng đồng, với đa số lựa chọn bảo vệ nền tảng "bất biến", và đề xuất đã thất bại. EIP-999: Nỗ lực Giải phóng Ví Đa chữ ký Parity Thất bại EIP-999 được nhóm Parity đệ trình vào tháng 4 năm 2018 để giải quyết số tiền khổng lồ bị đóng băng do lỗ hổng nghiêm trọng trong ví đa chữ ký của Parity vào tháng 11 năm 2017. Lỗ hổng này đã khiến hợp đồng thư viện đa chữ ký của Parity vô tình tự hủy, đóng băng khoảng 513.774 ETH và ngăn chặn việc rút tiền. EIP-999 đề xuất khôi phục mã hợp đồng thư viện tự hủy ở cấp độ giao thức Ethereum, qua đó mở khóa tất cả các ví bị ảnh hưởng. Để đánh giá ý kiến cộng đồng, Parity đã phát động một cuộc bỏ phiếu kéo dài một tuần vào ngày 17 tháng 4 năm 2018. Kết quả khá sít sao, nhưng với đa số phản đối đề xuất: khoảng 55% số phiếu chọn "không triển khai", 39,4% ủng hộ EIP-999 và 5,6% vẫn giữ thái độ trung lập. Do thiếu sự ủng hộ của đa số, EIP-999 cuối cùng đã không được đưa vào các bản nâng cấp Ethereum sau này. Những người phản đối lập luận rằng mặc dù không yêu cầu khôi phục hoàn toàn, việc sửa đổi mã hợp đồng vẫn vi phạm tính bất biến và rõ ràng có lợi cho Parity và các nhà đầu tư của công ty. Một phản đối sâu sắc hơn xuất phát từ vấn đề nguyên tắc: một số người cho rằng thư viện đa chữ ký Parity, với tư cách là một hợp đồng tự chủ, hoạt động hoàn toàn theo mã, và việc đảo ngược trạng thái của nó sẽ đồng nghĩa với việc can thiệp của con người vào trạng thái trên chuỗi không nên bị thay đổi.

ERC-20 R và ERC-721 R: Khám phá các Tiêu chuẩn Token Có thể Đảo ngược

ERC-20 R và ERC-721 R là các tiêu chuẩn token mới được các nhà nghiên cứu blockchain của Đại học Stanford đề xuất vào tháng 9 năm 2022. Chữ "R" là viết tắt của "có thể đảo ngược". Các tiêu chuẩn này tìm cách mở rộng các tiêu chuẩn ERC-20 (token) và ERC-721 (NFT) phổ biến nhất hiện nay bằng cách giới thiệu các cơ chế đóng băng và chuyển token có thể hủy ngang.

Sau khi giao dịch chuyển tiền dựa trên ERC-20 R diễn ra, sẽ có một khoảng thời gian tranh chấp ngắn, trong đó người gửi, nếu cho rằng giao dịch là lỗi hoặc bị hack, có thể gửi yêu cầu đóng băng tài sản liên quan. Một nhóm "thẩm phán" trọng tài phi tập trung sẽ xem xét bằng chứng và quyết định có nên hoàn nguyên giao dịch hay không.

Đề xuất này đã gây ra tranh cãi rộng rãi trên Twitter Crypto và trong giới lập trình viên. Những người ủng hộ lập luận rằng, với 7,8 tỷ đô la bị đánh cắp tiền điện tử vào năm 2020 và 14 tỷ đô la vào năm 2021, các giao dịch hoàn toàn không thể đảo ngược đã trở thành rào cản đối với việc áp dụng rộng rãi, và việc đưa ra một cơ chế đảo ngược có thể giảm đáng kể tổn thất do tin tặc gây ra. Tuy nhiên, sự phản đối cũng rõ ràng: nhiều người bị thu hút bởi cơ chế "thẩm phán phi tập trung" của đề xuất, tin rằng nó đi ngược lại nguyên tắc không tin cậy của DeFi. Những người hoài nghi lo ngại rằng sự can thiệp của con người có thể dẫn đến kiểm duyệt và can thiệp của cơ quan quản lý, có khả năng cho phép các chính phủ đảo ngược các giao dịch và làm xói mòn các đặc tính chống kiểm duyệt của blockchain. Bằng cách xem xét các sự cố "đảo ngược" blockchain đáng kể trong lịch sử, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về ứng dụng thực tế và tác động của cơ chế này. 2016: Sự cố DAO và Phân nhánh Ethereum Sự cố DAO, xảy ra vào tháng 6 và tháng 7 năm 2016, được cho là trường hợp đầu tiên trong lịch sử blockchain mà một vụ tấn công được "hoàn tác" một cách có chủ đích. Sau khi tin tặc đánh cắp khoảng 3,6 triệu ETH từ hợp đồng DAO, cộng đồng Ethereum đã bỏ phiếu triển khai hard fork vào tháng 7, chuyển số ETH bị đánh cắp sang hợp đồng hoàn tiền và khôi phục lại cho các nhà đầu tư. Động thái này đã chia rẽ cộng đồng, với những người phản đối vẫn ở lại chuỗi chưa được triển khai, hình thành Ethereum Classic và đặt nền móng cho những cảnh báo tiếp theo về khả năng đảo ngược. 2017: Đòn kép vào Ví Parity Vào tháng 7 năm 2017, ví đa chữ ký Parity đã bị tấn công lần đầu tiên, khi tin tặc khai thác lỗ hổng để đánh cắp khoảng 150.000 ETH. Sau khi lỗ hổng được khắc phục, một sự cố khác đã xảy ra vào tháng 11: lỗi của nhà phát triển đã khiến hợp đồng đa chữ ký Parity tự hủy, đóng băng khoảng 513.000 ETH. Sự cố này trực tiếp dẫn đến sự xuất hiện của các đề xuất phục hồi như EIP-999, nhưng cuối cùng lại không nhận được sự hỗ trợ của cộng đồng.

2018: Thử nghiệm Trọng tài và Thất bại của EOS

Vào tháng 6 năm 2018, chỉ trong vòng một tuần sau khi ra mắt mạng chính EOS, cơ quan trọng tài ECAF đã đóng băng tổng cộng 34 tài khoản hai lần. Trọng tài trực tuyến này đã nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ cộng đồng, cuối cùng làm suy yếu hệ thống trọng tài. Trải nghiệm này đã chứng minh sự phản đối dữ dội đối với cơ chế quản trị tập trung cao độ, gây tổn hại đến danh tiếng của EOS và thể hiện sự e ngại tự nhiên của cộng đồng phi tập trung đối với sự can thiệp thủ công quá mức.

2022: Hoạt động Dừng lỗ Thành công của Chuỗi BNB

Vào tháng 10 năm 2022, tin tặc đã khai thác lỗ hổng trong cầu nối chuỗi chéo Bitcoin Scenario (BSC) để đúc khoảng 2 triệu BNB (trị giá gần 5,7 tỷ đô la). Sau khi phát hiện ra sự bất thường, đội ngũ Binance đã ngay lập tức phối hợp với các trình xác thực BNB Chain để khẩn trương dừng blockchain. Chỉ trong vài ngày, họ đã phát hành một bản nâng cấp hard fork vá lỗ hổng và đóng băng phần lớn số BNB còn lại được lưu giữ trong địa chỉ của tin tặc. Theo Binance, khoảng 100 triệu đô la đã được chuyển ra khỏi chuỗi, với phần lớn số tiền còn lại hiện đang được kiểm soát. Sự cố này chứng minh rằng trên một blockchain được kiểm soát bởi một số ít các thực thể đáng tin cậy, sự đồng thuận có thể nhanh chóng đạt được để khôi phục hoặc đóng băng các giao dịch, ngay cả với số tiền lớn. Tuy nhiên, điều này cũng vấp phải sự chỉ trích từ cộng đồng phi tập trung, những người cho rằng BNB Chain hoạt động giống một cơ sở dữ liệu chống giả mạo hơn là một blockchain công khai, thiếu khả năng chống kiểm duyệt như mong đợi của một blockchain công khai. Các nghiên cứu điển hình thành công về việc đóng băng Stablecoin Khi việc khôi phục ở cấp độ chuỗi là không thể, các cơ chế đóng băng stablecoin đã trở thành một công cụ quan trọng để khôi phục tiền. Sau vụ hack sàn giao dịch KuCoin vào tháng 9 năm 2020, một phản ứng phối hợp đã dẫn đến việc Tether đóng băng khoảng 35 triệu USDT. Nhiều dự án khác cũng đã nâng cấp hợp đồng để đóng băng các token bị đánh cắp, thu hồi hơn một nửa số tài sản. Trong vụ hack lớn vào tháng 8 năm 2021 nhắm vào cầu nối chuỗi chéo Poly Network, Tether đã nhanh chóng đóng băng 33 triệu USDT. Mặc dù các tài sản trên chuỗi khác không thể bị đóng băng, nhưng cuối cùng tin tặc đã hoàn trả toàn bộ số tiền, một phần do khó khăn trong việc thanh lý số tiền do việc đóng băng stablecoin gây ra. Kết luận: Tìm kiếm sự cân bằng giữa tính bất biến và bảo vệ người dùng Nghiên cứu của Circle về các giao dịch có thể đảo ngược phản ánh một vấn đề nan giải cơ bản: làm thế nào để duy trì giá trị cốt lõi của tính bất biến của blockchain trong khi vẫn cung cấp các cơ chế bảo vệ người dùng cần thiết. Xét theo xu hướng công nghệ, thực sự có sự căng thẳng giữa tính không thể đảo ngược hoàn toàn và nhu cầu phức tạp của thế giới thực. Các giải pháp hiện tại được đặc trưng bởi cách tiếp cận phân lớp: blockchain cơ bản vẫn không thể thay đổi, nhưng nhiều tùy chọn "đảo ngược mềm" khác nhau được cung cấp ở các lớp ứng dụng, token và quản trị. Cơ chế đóng băng stablecoin, xác nhận trì hoãn trong ví đa chữ ký và giao diện trọng tài cho hợp đồng thông minh đều đạt được mức độ kiểm soát rủi ro nhất định mà không cần sửa đổi lịch sử giao dịch trên chuỗi. Nếu được triển khai, đề xuất của Circle sẽ đại diện cho một bước tiến hướng tới các tiêu chuẩn tài chính truyền thống trong lĩnh vực stablecoin. Tuy nhiên, thành công của nó không chỉ phụ thuộc vào việc triển khai kỹ thuật mà còn phụ thuộc vào việc được cộng đồng tiền điện tử chấp nhận. Trong lịch sử, bất kỳ đề xuất nào cố gắng thường xuyên khôi phục giao dịch đều gặp phải sự phản đối mạnh mẽ. Vẫn còn phải xem liệu Circle có thể đạt được sự cân bằng tinh tế giữa việc bảo vệ người dùng và duy trì niềm tin phi tập trung hay không.

Liên kết gốc