Đông Âu không chỉ là một thị trường crypto phát triển nhanh, mà còn là một phòng thí nghiệm sống động cho tương lai của tài chính số.
Theo dữ liệu của Chainalysis, hơn 499 tỷ USD đã được giao dịch bằng crypto trong năm vừa qua tại khu vực này.
Đây đã là thị trường crypto lớn thứ tư trên toàn cầu, và sự pha trộn độc đáo giữa các yếu tố lịch sử, kinh tế và công nghệ cho thấy khu vực này đang trên con đường trở thành trung tâm crypto toàn cầu.
Đang diễn ra một sự chuyển đổi căn bản trong cách hàng triệu người quản lý tiền bạc và xây dựng tương lai tài chính của họ.
Một phản ứng đối với sự bất ổn
Những động lực chính thúc đẩy việc chấp nhận crypto ở Đông Âu bắt nguồn sâu xa từ lịch sử của khu vực này.
Nhiều thế hệ đã chứng kiến tài sản tiết kiệm của họ bị bào mòn bởi siêu lạm phát và sự mất giá của tiền tệ, dẫn đến sự hoài nghi sâu sắc đối với các loại tiền tệ tập trung và ngân hàng truyền thống.
Trong môi trường này, các loại tiền mã hóa, đặc biệt là stablecoin, không chỉ là một tài sản; chúng là một biện pháp phòng ngừa lạm phát thực tế. Chúng cung cấp một cách để bảo toàn tài sản và duy trì sức mua theo cách mà tiền pháp định thường không thể làm được.
Xu hướng này đã được thúc đẩy mạnh mẽ bởi các sự kiện địa chính trị gần đây.
Cuộc chiến ở Ukraine, ví dụ, đã làm nổi bật vai trò của crypto như một đường dây cứu sinh quan trọng. Khi hệ thống ngân hàng truyền thống bị gián đoạn, crypto đã trở thành công cụ thiết yếu cho mọi thứ từ viện trợ nhân đạo đến bảo vệ tài sản cá nhân.
Ứng dụng thực tế này đã củng cố vai trò của crypto như một giải pháp thay thế thực tiễn, chống kiểm duyệt cho tài chính truyền thống, chứng minh tính hữu ích của nó vượt xa việc chỉ là một khoản đầu tư.
Dân số am hiểu công nghệ
Hệ thống giáo dục mạnh mẽ của Đông Âu, đặc biệt trong các lĩnh vực STEM, đã tạo ra một nguồn nhân lực khổng lồ gồm các lập trình viên phần mềm và chuyên gia CNTT lành nghề.
Khu vực này tự hào có một lượng lớn chuyên gia ICT, với hơn 3,5 triệu chuyên gia tính đến năm 2025, theo dữ liệu từ Dreamix. Điều này khiến đây trở thành nguồn nhân lực công nghệ lớn nhất thế giới, vượt qua cả Mỹ Latinh và Ấn Độ.
Hơn 1,5 triệu trong số các chuyên gia này là lập trình viên phần mềm, chủ yếu đến từ các quốc gia đóng góp hàng đầu như Ba Lan, Ukraine và Romania, đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng liên tục.
Hơn nữa, theo dữ liệu từ 8allocate, chỉ riêng các trường đại học ở Ba Lan, Ukraine và Romania đã đào tạo khoảng 80.000 sinh viên tốt nghiệp STEM mỗi năm, góp phần vào tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp STEM cao trên toàn cầu của khu vực.
Đây không phải là một lợi thế thụ động; nó chính là yếu tố biến khu vực này thành trung tâm đổi mới, không chỉ là nơi tiếp nhận công nghệ.
Những lập trình viên này không chỉ sử dụng các nền tảng crypto; họ còn xây dựng hạ tầng cho tương lai, từ các giao thức Tài chính phi tập trung (DeFi) đến các giải pháp Layer-2 mới.
Hệ sinh thái công nghệ mạnh mẽ này đảm bảo rằng Đông Âu không chỉ là người tiêu dùng công nghệ crypto mà còn là nhân tố chủ chốt đóng góp vào sự phát triển của nó.
Trình độ hiểu biết kỹ thuật cao ở các quốc gia như Romania, nơi ước tính 10% dân số sở hữu crypto (Global Legal Insights), đang thúc đẩy việc sử dụng crypto một cách tinh vi.
Một khảo sát gần đây của Bitget Wallet cho thấy 41% người tham gia ở Đông Âu muốn sử dụng crypto cho chi tiêu hàng ngày, trong khi 31% số người được khảo sát bị thu hút bởi khả năng thanh toán toàn cầu không bị giới hạn khu vực của crypto.
Dữ liệu này cho thấy một nhóm người dùng tinh vi, hiểu và tận dụng các chức năng cốt lõi của crypto cho các ứng dụng thực tế.
Một môi trường pháp lý đang phát triển
Tương lai của thị trường crypto Đông Âu sẽ được xác định bởi khả năng thích ứng với môi trường pháp lý của khu vực.
Các quốc gia như Estonia và Ukraine đã chủ động thực hiện các bước để xây dựng khung pháp lý hỗ trợ, trong đó Ukraine gần đây đã hợp pháp hóa tài sản ảo và áp dụng cấu trúc thuế thuận lợi.
Ba Lan, dù thận trọng hơn, vẫn là một thị trường quan trọng nhờ dân số lớn và sức mạnh kinh tế.
Việc triển khai quy định Markets in Crypto-Assets (MiCA) của EU sẽ là một bước ngoặt lớn.
Bằng cách cung cấp một khung pháp lý thống nhất và rõ ràng, MiCA sẽ giảm đáng kể rủi ro pháp lý.
Sự rõ ràng này được kỳ vọng sẽ thu hút thêm nhiều khoản đầu tư tổ chức từ các nhà đầu tư tài chính truyền thống vốn còn do dự khi tham gia thị trường.
Dù điều này có thể dẫn đến sự hợp nhất thị trường, nhưng cuối cùng sẽ tạo ra một môi trường an toàn và ổn định hơn cho người dùng, càng củng cố sức hút của khu vực.
Con đường phía trước
Đông Âu đang trên đà trở thành trung tâm crypto toàn cầu không phải do may mắn, mà nhờ sự kết hợp mạnh mẽ giữa nhu cầu, tài năng và chính sách tiến bộ.
Những trải nghiệm lịch sử của khu vực đã tạo ra nhu cầu đặc biệt đối với các hệ thống tài chính thay thế, nguồn nhân lực công nghệ đang xây dựng tương lai của nền kinh tế crypto, và môi trường pháp lý đang trưởng thành để hỗ trợ sự phát triển này.
Khi các yếu tố này tiếp tục hội tụ, hành trình của Đông Âu có thể trở thành hình mẫu cho các thị trường mới nổi khác, cho thấy crypto có thể chuyển mình từ một cuộc cách mạng tài chính mới nổi thành một hệ sinh thái tài chính bền vững như thế nào.
Vugar Usi Zade, COO của Bitget
