Các hạn chế về chất bán dẫn của Hoa Kỳ buộc chuỗi cung ứng toàn cầu phải đánh giá lại

Chính phủ Hoa Kỳ đã thắt chặt kiểm soát xuất khẩu đối với sản xuất chất bán dẫn, đồng thời thu hồi hiệu lực các giấy phép mà các công ty Hàn Quốc như Samsung và SK Hynix từng nắm giữ để nhận thiết bị bán dẫn của Hoa Kỳ phục vụ cho hoạt động tại Trung Quốc. Động thái này, được công bố trên Federal Register, loại bỏ các công ty này khỏi trạng thái "Validated End User" (VEU) vốn từng cho phép các nhà cung cấp Hoa Kỳ vận chuyển hàng hóa cho họ mà không cần xin giấy phép xuất khẩu riêng lẻ, giúp quy trình trở nên hiệu quả và đáng tin cậy hơn. Thay đổi này phù hợp với nỗ lực rộng lớn hơn của Hoa Kỳ nhằm hạn chế quyền tiếp cận của Trung Quốc đối với các công nghệ bán dẫn tiên tiến kể từ năm 2018, đặc biệt trong bối cảnh an ninh quốc gia và cạnh tranh công nghệ. Bộ Thương mại sẽ cho phép các công ty này tiếp tục vận hành các cơ sở hiện có tại Trung Quốc nhưng sẽ không cấp phép cho việc mở rộng công suất hoặc nâng cấp công nghệ [1].

Việc thu hồi các giấy phép này là một phần của sự chuyển dịch chiến lược trong chính sách kiểm soát xuất khẩu của Hoa Kỳ, đã phát triển qua nhiều nhiệm kỳ tổng thống. Các chính quyền Trump và Biden đã mở rộng các hạn chế đối với chất bán dẫn tiên tiến, công cụ thiết kế và thiết bị sản xuất thông qua việc kết hợp danh sách thực thể, kiểm soát dựa trên công nghệ và các quy định riêng cho từng quốc gia. Năm 2022, chính quyền Biden đã bổ sung chip logic tiên tiến, GPU và thiết bị sản xuất vào Danh sách Kiểm soát Thương mại, trong khi chính quyền Trump, tính đến năm 2025, tiếp tục củng cố các biện pháp này bằng cách bổ sung thêm nhiều thực thể Trung Quốc vào Danh sách Thực thể và hạn chế các sản phẩm chủ chốt như Nvidia H20 GPU [2].

Tác động của những thay đổi này dự kiến sẽ lan rộng trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn. Các nhà sản xuất thiết bị của Hoa Kỳ như Lam Research, Applied Materials và KLA Corp có thể sẽ chứng kiến doanh số bán hàng sang Trung Quốc giảm, do các quy định mới yêu cầu phải xin giấy phép cho tất cả các lô thiết bị trong tương lai gửi đến Samsung và SK Hynix. Cổ phiếu của các công ty này đã giảm sau thông tin trên, cho thấy lo ngại của nhà đầu tư về việc giảm quyền tiếp cận thị trường sản xuất của Trung Quốc. Sự thay đổi này cũng có thể mang lại lợi ích cho các công ty Hoa Kỳ như Micron, vốn cạnh tranh trực tiếp với các nhà sản xuất chip nhớ Hàn Quốc [1].

Chính phủ Hoa Kỳ cũng đã phối hợp với Nhật Bản và Hà Lan để điều chỉnh các chính sách kiểm soát xuất khẩu, củng cố sự đồng thuận toàn cầu về việc hạn chế quyền tiếp cận của Trung Quốc đối với sản xuất chất bán dẫn tiên tiến. Các biện pháp kiểm soát này còn được hỗ trợ bởi Quy tắc Sản phẩm Trực tiếp Nước ngoài (FDPR), mở rộng các hạn chế đối với hàng hóa được sản xuất bằng công nghệ hoặc phần mềm của Hoa Kỳ, ngay cả khi chúng được sản xuất ngoài Hoa Kỳ. FDPR đã được mở rộng bao gồm không chỉ thiết bị mà còn cả chip và kỹ thuật đóng gói, đảm bảo rằng ngay cả quyền tiếp cận gián tiếp với công nghệ tiên tiến của Hoa Kỳ cũng được kiểm soát chặt chẽ [2].

Mặc dù có những nỗ lực này, vẫn còn tồn tại các kẽ hở và giải pháp lách luật. Một số công ty Trung Quốc đã tái cấu trúc để tránh bị đưa vào Danh sách Thực thể, trong khi những công ty khác tìm cách mua lại các cơ sở sản xuất thuộc sở hữu nước ngoài tại Trung Quốc mà không thuộc sở hữu đa số của các thực thể Trung Quốc. Các công ty bán dẫn Hoa Kỳ cũng đã thích nghi bằng cách điều chỉnh chip của họ để đáp ứng các ngưỡng kiểm soát, như trường hợp Nvidia H20 GPU đã được điều chỉnh để tránh bị rơi vào phạm vi hạn chế của Hoa Kỳ. Những phản ứng này cho thấy thách thức trong việc kiểm soát hoàn toàn dòng chảy công nghệ bán dẫn tiên tiến vào Trung Quốc [2].

Chính phủ Hoa Kỳ cũng đang đối mặt với sự giám sát về cách xử lý cấp phép xuất khẩu và các tương tác với Trung Quốc. Quốc hội đã giới thiệu một số dự luật nhằm tăng cường tính minh bạch trong các quyết định cấp phép và củng cố các cơ chế kiểm soát. Trong khi đó, chính quyền phải đối mặt với chỉ trích vì phê duyệt việc bán các chip đã được điều chỉnh như H20 để đổi lấy doanh thu cho chính phủ, điều mà một số người cho rằng làm suy yếu các ưu tiên về an ninh quốc gia [2].