Sony nima uchun AQSh dollariga bog‘langan stablecoin chiqarishni tanladi va yapon iyeniga bog‘langan stablecoin’dan voz kechdi?

Deng Tong, Jinse Finance

2025 yil 2-dekabr kuni, Nikkei News xabariga ko‘ra, videoo‘yin va texnologiya giganti Sony Group kelasi yili o‘zining raqamli ekotizimi ichida o‘yin va anime xarid qilish uchun AQSh dollariga bog‘langan stablecoin chiqarishni rejalashtirmoqda.

Yaponiyada ham stablecoin’larni tartibga soluvchi tegishli huquqiy asos mavjud, biroq nega Sony stablecoin’ni Yaponiyada emas, AQShda chiqarishni tanladi?

I. Sony stablecoin’ni qayerda chiqaradi?

AQShda joriy yil boshida “GENIUS Act” qabul qilinganligi sababli, AQSh yaxshi variant hisoblanadi. Avvalroq, Sony’ga qarashli bank bo‘limi Sony Bank oktyabr oyida AQSh milliy bank litsenziyasini olish uchun ariza topshirgan edi. Ushbu litsenziya uning sho‘ba ishonch bankiga “kriptoaktivlar bilan bog‘liq ayrim maxsus faoliyatlar” bilan shug‘ullanish imkonini beradi.

Oktyabr oyidagi xabarlarga ko‘ra, bu bank AQShda ishonch kompaniyasi sifatida faoliyat yuritadi va stablecoin chiqarish, mijozlar uchun raqamli aktivlarni saqlash hamda bog‘liq kompaniyalar uchun aktivlarni boshqarish kabi kriptoaktiv xizmatlarini taqdim etadi.

Ushbu stablecoin’ning asosiy mijozlari AQShliklar bo‘lib, ular Sony Group’ning xorijdagi savdo hajmining taxminan 30% ini tashkil qiladi. Stablecoin kredit karta kabi mavjud to‘lov usullari bilan birga ishlash uchun mo‘ljallangan va karta tashkilotlariga to‘lanadigan komissiya to‘lovlarini kamaytirishga yordam beradi.

Hozirda, PlayStation (PlayStation Sony Interactive Entertainment kompaniyasiga tegishli) platformasida 60 dollarlik o‘yin xarid qilinsa, Sony kredit karta kompaniyasiga komissiya to‘lashi kerak. Sony o‘z stablecoin’idan foydalansa, bu xarajatlar yo‘qoladi. Tejalgan mablag‘lar o‘yinchilarga pastroq narxlar yoki Sony uchun yuqoriroq foyda keltirishi mumkin.

PlayStation foydalanuvchilari uchun dastlab bu o‘zgarishlar deyarli sezilmaydi. Stablecoin mavjud to‘lov usullari bilan birga ishlaydi, ularni to‘liq almashtirmaydi. O‘yinchilar narxlarning biroz pasayganini yoki tranzaksiya tezligining oshganini sezishlari mumkin, ammo asosiy xarid tajribasi o‘zgarmaydi.

Vaqt o‘tishi bilan Sony yanada ilg‘or funksiyalarni ishlab chiqishi mumkin. Masalan, o‘yinni tugatganlik uchun stablecoin mukofotlari berilishi yoki xarid paytida an’anaviy valyuta avtomatik ravishda raqamli valyutaga aylantirilishi. Kompaniya, shuningdek, o‘yin, kino va musiqa xizmatlarini qamrab oluvchi platformalararo sodiqlik dasturlarini yaratishi mumkin.

Sony Bank stablecoin kompaniyasi Bastion bilan hamkorlik qilmoqda, Bastion esa Sony stablecoin’iga infratuzilma taqdim etadi. Bastion’ni yirik kriptovalyuta birjasi Coinbase qo‘llab-quvvatlaydi. Sony’ning investitsiya bo‘limi ham Bastion’ning 14.6 million dollarlik moliyalashtirishida ishtirok etgan, bu ikki tomon hamkorligi faqat texnik yordam bilan cheklanmasligini ko‘rsatadi.

II. Nega AQSh dollariga bog‘langan stablecoin tanlandi?

Biznes tuzilmasidan qaraganda, Sony’ning o‘yin, anime va boshqa asosiy raqamli faoliyati AQSh dollar zonasi bozoriga juda bog‘liq. AQShdan tashqari, Yevropa, Janubi-Sharqiy Osiyo kabi asosiy bozorlarda ham AQSh dollari asosiy hisob-kitob valyutasi hisoblanadi. Dollar stablecoin chiqarish biznes ehtiyojlarini maksimal darajada qondiradi va yen stablecoin’idan farqli o‘laroq, transchegaraviy valyuta ayirboshlash xarajatlaridan qochishga yordam beradi.

Regulyator muhitidan kelib chiqib, AQShda “Stablecoin Act” aniq qilib, zaxira aktivlari naqd pul yoki qisqa muddatli davlat obligatsiyalari bo‘lishi kerakligini, chiqaruvchi litsenziyaga ega bo‘lishi lozimligini belgilaydi va nazorat standartlari aniq. Yaponiyada esa 2023 yilda “Funds Settlement Act” qayta ko‘rib chiqilib, stablecoin chiqarishga ruxsat berilgan, biroq majburiy ravishda yen bilan bog‘lanishi va qo‘llanilish sohalari cheklangan, bu esa AQSh bozoriga nisbatan kamroq moslashuvchanlikni anglatadi.

Aniq qilib aytganda, “Stablecoin Act” regulyator mexanizmi ostida stablecoin’lar 100% naqd pul yoki qisqa muddatli AQSh davlat obligatsiyalari bilan ta’minlanishi shart; banklar, federal yoki shtat darajasida litsenziyaga ega bo‘lgan nodavlat to‘lov tashkilotlari kabi “malakali tashkilotlar”gina chiqarishi mumkin; stablecoin’ning AQSh dollariga bog‘lanishi majburiy emas.

“Funds Settlement Act” Yaponiyani dunyoda birinchi bo‘lib stablecoin’lar uchun aniq huquqiy asos yaratgan davlatlardan biriga aylantirgan bo‘lsa-da, uning o‘ziga xos regulyator mantig‘i bor. Yaponiya qonunchiligi stablecoin’lar faqat yen bilan 1:1 bog‘lanishini, faqat “banklar, pul o‘tkazish tashkilotlari, ishonch kompaniyalari” kabi juda kam sonli subyektlar tomonidan chiqarilishini talab qiladi; Yaponiya regulyatori stablecoin’larni asosan: Yaponiyada kichik to‘lovlar, hisob-kitoblar, regulyatsiyalangan moliyaviy xizmatlar uchun ishlatilishini ko‘zda tutadi, DeFi, transchegaraviy to‘lovlar, kripto savdo va global aylanish uchun rag‘batlantirmaydi.

Shu sababli, Yaponiyaning stablecoin regulyator qoidalari ostida stablecoin’lar ancha konservativ maqsadlarda ishlatiladi va Sony kabi yirik kompaniyalar uchun mos emas. AQSh dollariga bog‘langan stablecoin’lar esa kengroq ishtirokchilar va ko‘proq qo‘llanilish sohalariga ega bo‘lgani uchun Sony tomonidan afzal ko‘rilmoqda.

III. Qarshi fikrlar

Sony’ning rejalari an’anaviy banklarning kuchli noroziligiga sabab bo‘ldi. AQSh Mustaqil Jamiyat Bankirlari Assotsiatsiyasi (ICBA) federal regulyatorlarga rasmiy shikoyat bilan murojaat qilib, Sony’ning arizasini rad etishni so‘radi.

Ushbu bank guruhi Sony stablecoin’ini bank omonatlariga o‘xshash deb hisoblaydi, biroq u xuddi shu qoidalarga rioya qilmaydi. An’anaviy banklar federal sug‘urta sotib olishlari va mahalliy jamoalarga investitsiya qilishlari shart. Sony’ning raqamli valyutasi esa bu talablarni chetlab o‘tib, bank xizmatlari bilan bevosita raqobatlashadi.

ICBA, shuningdek, Sony’ning kriptoaktiv biznesi muvaffaqiyatsiz bo‘lsa, oqibatlaridan xavotirda. 1933 yildan beri federal regulyatorlar sug‘urtalanmagan milliy bankni hech qachon yopmagan. Kripto kompaniyalari bankrot bo‘lsa, ko‘plab texnik muammolar yuzaga keladi va mijozlar o‘z mablag‘larini qaytarib ololmasliklari mumkin.

Regulyator ko‘rib chiqish jarayoni 12-18 oy davom etishi mumkin. Bank sohasidagi ochiq norozilik bu muddatni yanada uzaytirishi ehtimol.

IV. Xulosa

Stablecoin bozori tobora kengaymoqda, Sony’ning birinchi bo‘lib harakat qilishi unga o‘yin sohasida raqamli to‘lov usullarini shakllantirishda ustunlik beradi. Boshqa yirik kompaniyalar ham ergashadimi, bu Sony regulyatorlardan ruxsat ola oladimi va 2026 yilda iste’molchilar e’tirofiga sazovor bo‘ladimi-yo‘qligiga bog‘liq bo‘ladi.

Qo‘shimcha: Sony’ning blokcheyn sohasidagi boshqa izlanishlari

2021 yilda Sony Music NFT bozori MakersPlace’ning 30 million dollarlik A raund moliyalashtirishida ishtirok etib, NFT texnologiyasining musiqa sohasidagi dastlabki qo‘llanilishini o‘rganishni boshladi.

2022 yil aprel oyida Sony’ning sho‘ba korxonasi Sony Network Communications va dasturiy ta’minot ishlab chiqaruvchi Sun Asterisk Singapurda qo‘shma NFT biznes kompaniyasi tashkil etdi, unda Sony 70% ulushga ega bo‘ldi, faoliyati NFT chiqarish, o‘yin ishlab chiqish va boshqa ko‘plab xizmatlarni qamrab oldi. O‘sha yili Sony rasmiy ravishda NFT platformasi SNFT’ni ishga tushirdi; Sony Music Solana ekotizimidagi NFT platformasi Snowcrash bilan hamkorlik qilib, Bob Dylan kabi musiqachilarning NFT seriyasini chiqarishni rejalashtirdi va Columbia Records logotipi uchun NFT bilan bog‘liq savdo belgisi arizasini topshirdi.

2023 yil avgust oyida Sony Group’ning to‘liq sho‘ba korxonasi Quetta Web kriptovalyuta savdo platformasi WhaleFin’ni boshqaruvchi Amber Japan’ni sotib oldi va bu keyingi kriptoaktiv faoliyati uchun asos yaratdi. Sentyabr oyida Sony blokcheyn texnologiyasi kompaniyasi Startale Labs’ga 3.5 million dollar sarmoya kiritdi va ikki tomon qo‘shma sho‘ba kompaniya tashkil etib, blokcheyn texnologiyasi tadqiqotiga va asosiy blokcheyn tarmog‘ini dastlabki rivojlantirishga e’tibor qaratdi.

2024 yil mart oyida Sony Bank yozda NFT boshqaruv ilovasi “Sony Bank CONNECT”ni ishga tushirish rejasini e’lon qildi, bu ilova SNFT platformasiga ulanib, foydalanuvchilarga NFT bilan bog‘liq imtiyozlar va kirish xizmatlarini taqdim etadi. Aprel oyida Sony Bank Polygon blokcheynida fiat valyutaga bog‘langan stablecoin konsepsiyasini sinovdan o‘tkazdi va tegishli huquqiy masalalar hamda qo‘llanilish imkoniyatini baholadi. 1-iyul kuni ilgari sotib olingan Amber Japan rasmiy ravishda S.BLOX deb nomlandi va Sony’ning kriptovalyuta birjasi sifatida an’anaviy aktivlar va Web3 aktivlari o‘rtasida ko‘prik vazifasini bajara boshladi. Sentyabr oyida Sony ommaviy blokcheyn Soneium’ning test tarmog‘i “Soneium Minato”ni rasmiy ishga tushirdi va bir vaqtning o‘zida “Soneium Spark” inkubatsiya loyihasini boshladi; Samsung Next venchur fondi Startale Labs’ga sarmoya kiritdi va ushbu inkubatsiya dasturida ishtirok etdi, bu esa Yaponiya va Koreya texnologiya gigantlarining blokcheyn sohasida hamkorligini ko‘rsatdi. Bundan tashqari, Sony blokcheyn faoliyati uchun mas’ul kompaniya rasmiy ravishda Sony Blockchain Solutions Laboratory deb nomlandi.

2025 yil yanvar oyida Sony o‘zining Sony Blockchain Solutions Laboratory orqali Ethereum Layer2 blokcheyn tarmog‘i Soneium asosiy tarmog‘ini ishga tushirdi, asosiy tarmoq test tarmog‘i texnik xususiyatlarini davom ettirdi, ilovalarning muammosiz ko‘chirilishi va haqiqiy kriptoaktivlar bilan to‘lovlarni qo‘llab-quvvatladi; ishga tushirilgan kuni Sony “intellektual mulkni himoya qilish” sababli bir nechta Meme coin loyihalarini blokladi.

Sony’ning ko‘plab biznes yo‘nalishlari Soneium bilan chuqur hamkorlik qiladi: Sony Pictures Entertainment ma’lum platformalarda kontent xarid qilgan foydalanuvchilarga eksklyuziv kirish huquqini beradi, Sony Music Entertainment (Fransiya) cheklangan miqdordagi NFT chiqaradi, Sony Music Publishing (Yaponiya) qizlar guruhi chiqishlari bilan bog‘liq NFT tadbirlarini o‘tkazadi; shu bilan birga, Astar Network bilan hamkorlikni chuqurlashtirib, uning texnologiyasi va tajribasidan foydalanib Web3 ekotizimini kengaytiradi, ASTR token Soneium’ning asosiy aktiviga aylanadi.

Sony muxlislari Soneium ko‘plab PlayStation o‘yinlarini o‘ziga jalb qiladi deb umid qilishgan. Biroq, hozirgacha Sony’ning birorta ham mashhur o‘yin seriyasi Soneium’da kriptoo‘yin sifatida chiqarilmagan. Shunga qaramay, u NFT musiqa to‘plamlari va tobora kengayib borayotgan kichik o‘yin kutubxonasiga ega tarmoqqa aylandi, bundan tashqari, u Square Enix’ning hozirda yopilgan kriptoo‘yini “Symbiogenesis” bilan hamkorlik qilgan.