Hukumat to‘xtashi, ish o‘rinlari to‘xtab qolishi: Kripto bozori likvidlikdan foydalanib yana o‘sadimi?

Amerika hukumati yopilishi ta'siri

Coinbase’ning oktyabr oyidagi kripto bozoriga oid taktik prognozi ijobiy: biz dollar zaiflashuvi, qisqa muddatli global likvidlikning oshishi va Federal Reserve’ning ehtiyotkorlik bilan foiz stavkalarini pasaytirishga moyilligi kripto bozorida qulay sharoit yaratadi, deb hisoblaymiz. Kutilmagan “hawkish” bayonotlar bo‘lmasa, biz bu omillar BTC’ning noyabrgacha o‘sishini yetaklashi ehtimolini oshiradi, deb hisoblaymiz, shundan so‘ng likvidlik bo‘yicha qarshi shamollar paydo bo‘lishi mumkin.

Amerika hukumati yopilishi kriptovalyutalar uchun nimani anglatadi? Hozirda AQSh qisman hukumat yopilishi holatida, bu esa Federal Reserve siyosatini belgilashda tayanadigan ba’zi muhim iqtisodiy statistik ma’lumotlarning e’lon qilinishini kechiktirishi mumkin. Mablag‘ yetishmasligi sababli, AQSh Mehnat Statistikasi Byurosi (BLS) va Iqtisodiy Tahlil Byurosi (BEA) kabi idoralar ma’lumot yig‘ishni to‘xtatadi va asosiy ma’lumotlarni — jumladan oylik bandlik hisobotlari va iste’mol narxlari indeksi (CPI) — mablag‘ tiklangunga qadar kechiktiradi.

Rasmiy ma’lumotlar e’lon qilinmayotgan sharoitda, bizningcha, bozor ADP xususiy sektor bandlik ma’lumotlari kabi xususiy ko‘rsatkichlarga tayanib, kelajakdagi foiz stavkalarini pasaytirish kutilmalarini baholaydi. ADP ma’lumotlariga ko‘ra, bir necha yillik sekinlashuvdan so‘ng (2021 yilda har oyda bir milliondan ortiq yangi ish o‘rinlari yaratilganiga nisbatan), hozirgi sof ish o‘rinlari o‘sishi deyarli nolga teng (1-rasm). Bizningcha, Phillips egri chizig‘i mantiqiga ko‘ra, hozirgi bandlik zaifligi ish haqi boshchiligidagi xizmatlar inflyatsiyasi kanalini qisqartiradi, taxminan 10 oylik kechikish bilan, bu esa siyosatni oldindan yumshatish xarajatlarini, mehnat bozori inqirozining noaniq xavflariga nisbatan, kamaytiradi.

Bizning fikrimiz: hukumat yopilishi natijasida yuzaga kelgan ma’lumotlardagi noaniqlik va xususiy sektor yollashining to‘xtab qolishi bozorni Federal Reserve yanada yumshoq siyosat yuritishiga ishonchni kuchaytiradi. Bundan tashqari, yaqinda bir nechta omillar kripto bozorida vaqtincha likvidlik bo‘shlig‘ini keltirib chiqardi, jumladan: (1) AQSh Moliya vazirligi umumiy hisob balansini to‘ldirishi (hozirda balans maqsadli darajaga yaqinlashdi, 800 milliard dollardan oshdi); (2) chorak va oy oxiri mablag‘ oqimi; (3) Singapur TOKEN 2049 konferensiyasining “konferensiya effekti”. Ushbu omillar ta’siri kamayishi bilan, qisqa muddatda bozor narxlarining o‘sishiga ijobiy turtki bo‘lishi kutilmoqda.

1-rasm. AQSh xususiy sektorida oylik bandlik o‘zgarishi 2023 yildan beri eng past darajada

Bizningcha, foiz stavkalari bozori bu o‘zgarishni allaqachon hisobga olgan — 30 kunlik Federal fondlar fyucherslari hozirda yil oxirigacha ikki marta 25 bazis punktga pasaytirish ehtimoli 87% ekanini ko‘rsatmoqda — aktivlararo signallar ham real foiz stavkalari pasayishi va dollar zaiflashuvi mexanizmini tasdiqlaydi, bu esa kriptovalyutalar uchun foydalidir (2-rasm). Hozirda har bir FOMC yig‘ilishi uchun narx belgilash 10-oktyabrda 3.75-4.00% maqsadli diapazonda to‘plangan, dekabrga kelib esa 3.50-3.75% ga yaqinlashadi. Shu bilan birga, dollar zaiflashmoqda, oltin narxi tarixiy rekordlarni yangilamoqda — bu real foiz stavkalari kutilmalari yumshoqroq bo‘layotganini va kengroq “qiymatni saqlash” ehtiyoji kuchayganini ko‘rsatadi (3-rasm). Bizningcha, bu kombinatsiya dollar moliyaviy muhitini yumshatadi va xavfli aktivlarning naqd pul daromadiga raqobatini pasaytiradi, bu esa kriptovalyutalar uchun ijobiy bo‘lishi kerak.

2-rasm. Yil oxirigacha ikki marta 25 bazis punktga pasaytirish ehtimoli 87% ga yetdi.

3-rasm. Dollar zaiflashmoqda, oltin tarixiy rekordlarni yangilamoqda

Oltin haqida gapirishni to‘xtatsak bo‘ladimi?

Qisqacha aytganda, javob — yo‘q, lekin bozorlar nega oltin sentyabrda tarixiy rekordlarni yangilagan bo‘lsa-da, bitcoin narxi o‘tgan oyda sustlashganini tushuntirishga qiynalmoqda. Buning bir qismi shundaki, bitcoin yuqori inflyatsiya davrida har doim ham barqaror harakat qilmagan bo‘lsa-da, ko‘plab bozor ishtirokchilari va OAV sharhlovchilari bitcoin’ni hali ham oltinga o‘xshash inflyatsiyadan himoya vositasi sifatida ko‘rishadi. Aslida, bitcoin ko‘proq haddan tashqari pul emissiyasidan himoya qiladi, bu esa inflyatsiyadan to‘liq farq qiladi. Bu, shuningdek, bitcoin ko‘pincha global likvidlik kiritilishidan foyda olishini ham tushuntiradi.

Sentyabr oyida, dunyoning bir nechta markaziy banklari foiz stavkalarini pasaytirgani va bozorlar (1) AQSh hukumati yopilishi va (2) Federal Reserve mustaqilligi xavf ostida qolishidan xavotirlangani sababli, oltin narxi keskin oshdi. (Shuni aytish kerakki, SPDR Gold ETF o‘tgan oyda 4.2 milliard dollar jalb qilgan bo‘lsa-da, AQSh spot bitcoin ETF’lari ham 3.5 milliard dollar sof oqim oldi.) Biroq, bizningcha, bu natijadagi farq institutsional investorlar kayfiyatidagi farqdan emas, balki bitcoin iyul va avgust oylarida narx harakatiga yetakchilik qilgani bilan bog‘liq. Shuning uchun, bitcoin texnik rebound paytida doimiy sotuv bosimiga duch keldi, likvidlik esa yuqorida aytilgan sabablarga ko‘ra bozordan chiqib ketdi.

Ma’lumotlar nuqtai nazaridan, biz faqat oltin ko‘rsatkichlari bitcoin uchun kuchli indikator bo‘la olmaydi, deb hisoblaymiz. 2013 yildan beri BTC va oltin o‘rtasidagi 90 kunlik aylanma korrelyatsiya bir necha bor ikki ekstremum (-0.8 dan +0.8 gacha) oralig‘ida o‘zgarib turgan, qisqa muddatli to‘planishlar bo‘lsa-da, uzoq muddatli barqarorlik yo‘q, bu esa o‘rtacha bog‘liqlik juda zaifligini ko‘rsatadi (4-rasm). Bizningcha, ijobiy bog‘liqlikning asosiy omili — likvidlikning oshishi: real foiz stavkalari pasayib, dollar zaiflashganda, bu ikki aktiv bozor ortiqcha likvidligini o‘ziga tortadi. Aksincha, oltin xavfsiz aktiv sifatida oshib, dollar kuchayib, likvidlik qisqarganda (so‘nggi haftalarda bo‘lgani kabi), yuqori beta xavfli aktiv sifatida BTC odatda ajralib chiqadi yoki hatto teskari harakat qiladi.

Bizning fikrimiz: aslida, bizningcha, likvidlik bitcoin uchun eng ishonchli makro indikator bo‘lib, bu bizning maxsus M2 global likvidlik indeksi va bitcoin o‘rtasida so‘nggi uch yilda 0.9 atrofida bo‘lgan korrelyatsiya bilan tasdiqlangan.

4-rasm. Bitcoin va oltin o‘rtasidagi so‘nggi 90 kunlik korrelyatsiya