Prop AMMlar agregatorlar o‘rtasida to‘liq urushni boshlab yubordi, Solana esa eng katta yutqazuvchi bo‘ladi!

Manba: Oxresearch

Muallif: Carlos, Luke Leasure

Tarjima va tahrir: BitpushNews

So‘nggi kunlarda bozor umumiy holatda diapazonli tebranishda qolmoqda, biroq yaqinda qayd etilgan past nuqtalar atrofida mustahkamlik ko‘rsatmoqda. BTC va ETH ETF’lari sust ishlashiga qaramay, REX-Osprey SSK SOL ETF esa “1933 yilgi Qimmatli qog‘ozlar to‘g‘risidagi qonun” doirasida SOL ETF’ning oktyabr o‘rtalarida tasdiqlanishi kutilayotgani sababli, aktivlarni boshqarish hajmi o‘sishda davom etmoqda.

ETF mablag‘lari oqimi nuqtai nazaridan, o‘tgan hafta mart oyidagi sotuvdan beri eng yomon natijaga ega bo‘ldi. BTC ETF taxminan 900 million dollar sof chiqimni ko‘rsatdi, ETH ETF esa 800 million dollarni tashkil etdi. ETF mablag‘lari oqimi asosiy kriptovalyutalar narxlari harakati bilan hamohang bo‘lib, bu “mablag‘lar tomonidan boshqariladigan bozor” tezisini yana bir bor tasdiqlaydi.

Bunga qarama-qarshi ravishda, o‘tgan hafta bozor umumiy pasaygan bo‘lsa-da, SOL ETF ishga tushirilganidan beri eng kuchli haftalik sof kirim rekordini o‘rnatdi — 59 million dollar. Bu SOL ETF uchun ketma-ket beshinchi hafta sof kirim bo‘ldi. Yaqin haftalarda “1933 yilgi Qimmatli qog‘ozlar to‘g‘risidagi qonun” doirasida SOL ETF tasdiqlanishi kutilayotgani ushbu tendensiyani tezlashtirishi mumkin. Biz o‘z fikrimizni takrorlaymiz: tasdiqlangan SOL ETF hozirgi REX-Osprey SSK mahsulotidan bir necha baravar ko‘p aktivlarni boshqarishga jalb qilishi mumkin.

SOL ETF tasdiqlangandan keyin mablag‘lar kirimiga ijobiy qarashimizga qaramay, Solana tarmog‘ining asosiy ko‘rsatkichlari hali ham ijobiy emas.

DEX savdo hajmi, protokol daromadi (REV) va ilova daromadi past darajada qolmoqda.

Bundan tashqari, Solana tarmoq daromadidagi ulushi Hyperliquid va BNB tomonidan bosqinchilik qilinmoqda. ETF’ga yangi kirayotgan mablag‘lar SOL narxini qo‘llab-quvvatlashi mumkin, ammo onchain ma’lumotlar real faoliyat boshqa ekotizimlarga o‘tib borayotganini ko‘rsatmoqda.

Prop AMM’lar, agregatorlar urushi va Solana protokol daromadi: Ularning o‘zaro bog‘liqligi qanday?

Biz ilgari Prop AMM’lar Solana bozor tuzilmasini qanday o‘zgartirayotganini muhokama qilgan edik. Ushbu maqolada ularning davom etayotgan ustunligi va ikki muhim, ammo yetarlicha muhokama qilinmagan dinamikaga — agregatorlar urushi va Solana protokol daromadining keskin pasayishiga — e’tibor qaratamiz.

Avvalo, ustunlikning mustahkamlanishiga to‘xtalamiz. HumidiFi so‘nggi haftalarda Prop AMM’lar savdo hajmi bo‘yicha yetakchilik qilmoqda va hozirda tarmoqdagi SOL-stablecoin savdo hajmining deyarli 50% ini egallamoqda. O‘tgan hafta u Solana DEX umumiy savdo hajmining 35% ini tashkil etdi va Orca, Raydium va Meteora kabi barcha an’anaviy AMM’larni ortda qoldirdi.

Joriy yil sentyabr oyi tarixiy burilish nuqtasiga aylanadi — Prop AMM’lar (HumidiFi, SolFi va boshqalar) oylik savdo hajmi ilk bor an’anaviy AMM’larni (Orca, Raydium va boshqalar) ortda qoldiradi. 2024 yil oktyabrda SolFi ishga tushirilganida, barcha Prop AMM’lar umumiy tarmoq savdo hajmining atigi 7% ini tashkil qilgan edi. Bu oy esa faqat HumidiFi platformasi o‘zi DEX umumiy savdo hajmining 28% ini ta’minladi.

Yana bir yo‘nalishga o‘tamiz: bir necha hafta oldin FastLane’dan Thogard maqola yozib, SVM Prop AMM’lar uchun optimal bo‘lmagan muhit ekanini va ular Monad tarmog‘ida yaxshiroq rivojlanishini ta’kidladi. Uning asosiy fikrlari quyidagicha:

1. “SVM’da agregator barcha imkoniyatlarni simulyatsiya qilib eng yaxshi Prop AMM’ni tanlashi kerak... ammo tranzaksiya bajarilayotgan paytda bu Prop AMM endi eng yaxshi variant bo‘lmasligi mumkin”

2. “SVM’da har qanday Prop AMM tranzaksiyani bekor qilishga majburlashi mumkin, bu esa agregatorni oq ro‘yxat yuritishga majbur qiladi, natijada raqobat susayadi va integratsiya jarayoni cho‘ziladi”

Men ushbu fikrga qarshi maqola yozgan edim va muhim faktni ko‘rsatdim: Prop AMM’larning Solana’dagi tez o‘sishi agregatorlar sohasida ham raqobatni kuchaytirdi.

Nega bu muhim?

Shuni bilish kerakki, Prop AMM’lar ochiq frontend interfeysini taqdim etmaydi, ya’ni ularning asosiy trafik manbai DEX agregatorlari orqali keladi.

Thogardning ikkinchi fikri noto‘g‘ri asosga qurilgan — Jupiter monopol mavqega ega: “Sanoatdagi do‘stlarim aytishicha, Prop AMM’ni Jupiter’da ishga tushirish uchun uch oydan ko‘proq vaqt ketadi va jarayon siyosiy o‘yinlarga to‘la.”

Jupiter hozirda agregator trafikining asosiy qismini egallagan bo‘lsa-da, raqobat yo‘q emas. Agar Jupiter yangi Prop AMM’larni integratsiya qilishda sekin harakat qilsa, DFlow, Titan kabi raqobatchilar tezda ularning shartnomalarini ulab, foydalanuvchilarga yaxshiroq narxlarni taqdim etadi. Agregator foydalanuvchilari narxga to‘liq sodiq bo‘lgani uchun, Jupiterning “siyosiy o‘yinlari” buyurtmalar oqimini yo‘qotish xavfi ostida.

Quyidagi grafikda avgust oxiridan beri DFlow va Titan savdo hajmining keskin o‘sishi ko‘rsatilgan, so‘nggi ikki haftada kunlik o‘rtacha umumiy savdo hajmi 1.5 milliard dollarni tashkil etdi. E’tiborga molik jihat — Titan 18 sentyabrda ommaga ishga tushirilgandan so‘ng trafikda portlash yuz berdi, ularning jamoasi o‘z algoritmlari 87% holatda raqobatchilardan yaxshiroq narx taklif qilishini ta’kidlaydi. “Raqobat yetarli emas” degan fikrni himoya qilish uchun barcha agregatorlar bir xil Prop AMM’larni integratsiya qilish strategiyasiga kelishib olishlari kerak, lekin amalda agregatorlar yangi savdo yo‘llarini tezda integratsiya qilishga kuchli motivatsiyaga ega — bu ularga marshrutlash natijasini saqlash yoki oshirish imkonini beradi.

Endi so‘nggi bir fikrni rad etish qoldi: simulyatsiya va bajarilish orasidagi nazariy kechikish.

Bu borada, DFlow o‘tgan payshanba kuni JIT marshrutlash (real vaqt rejimida marshrutlash) yechimini ishga tushirdi, bu agregatorlarga onchain tranzaksiya bajarilishi jarayonida savdoni dinamik tarzda optimallashtirish imkonini beradi. Agar tranzaksiya yo‘li Prop AMM’larni o‘z ichiga olsa, DFlow onchain dasturi ushbu bosqich bajarilishidan oldin narxni real vaqtda tekshiradi. Agar narx dastlabki taklifdan sezilarli darajada farq qilsa (ya’ni, dastlabki yo‘l endi eng yaxshi emas), marshrutlash tizimi shu tranzaksiya ichida avtomatik tarzda uni eng yaxshi joyga yo‘naltiradi. Bu foydalanuvchi uchun real slippage’ni kamaytirishi va tranzaksiya muvaffaqiyatini oshirishi mumkin. Muhimi, bu Solana jamoasi SVM’ning nazariy cheklovlariga innovatsion yechimlar ishlab chiqayotganini va foydalanuvchilarga eng yaxshi tajriba hamda narxlarni taqdim etayotganini ko‘rsatadi.

Quyidagi grafikda SOL-stablecoin savdo juftligida agregatorlar orqali Prop AMM’larga yo‘naltirilgan savdo hajmi ulushi ko‘rsatilgan. DFlow 98% SOL-stablecoin savdo hajmini Prop AMM’larga yo‘naltiradi, Jupiter esa bu ko‘rsatkich 80%. Bu farq, ayniqsa SOL-USD juftligida (katta hajmdagi savdolar uchun) DFlow’ning bajarilish sifati Jupiter’dan yuqori bo‘lishini qisman tushuntirishi mumkin.

Prop AMM’larning o‘sishi hozirda Solana ekotizimidagi eng diqqatga sazovor hodisa bo‘lib, uning to‘liq ta’siri hali to‘liq o‘rganilmagan. Masalan, o‘tgan hafta SOL-stablecoin savdo hajmi tarmoqdagi DEX umumiy savdo hajmining 74% ini tashkil etdi, bu so‘nggi to‘rt yilda birinchi marta yuz berdi!

Shu bilan birga, meme coin savdo hajmi keskin pasaydi, o‘tgan hafta bozor ulushi atigi 10% ni tashkil etdi, bu o‘tgan yil dekabrdan beri eng past ko‘rsatkichdir.

Bozor tuzilmasidagi bu o‘zgarish Solana protokol daromadiga zanjirli ta’sir ko‘rsatmoqda. O‘tgan hafta Solana atigi 9.1 million dollar protokol daromadi ishlab chiqardi, bu o‘tgan yil sentyabr oyidagi AQSH saylovidan beri eng past haftalik ko‘rsatkichdir. Barcha tendensiyalarni Prop AMM’lar bilan to‘liq bog‘lab bo‘lmaydi, biroq ular muhim rol o‘ynadi. Kelgusi oylar davomida Prop AMM’larning rivojlanishini va ularning Solana ekotizimiga ikkilamchi ta’sirini (agregatorlar evolyutsiyasi, savdo hajmi tarkibi, protokol daromadi va boshqalar) kuzatishga arziydi.