Ang buong teksto ng "huling liham" ni Buffett: "Puro swerte lang ako," ngunit "dumating na si Tatay Panahon"

Sa kanyang liham, ginamit ni Buffett ang isang British na ekspresyon na "I’m ‘going quiet’" upang bigyang-wakas ang kanyang mahigit 60 taong maalamat na karera sa pamumuhunan.

May-akda: Ye Zhen

Pinagmulan: Wallstreet Insights

Inanunsyo ni Buffett sa kanyang mga shareholder na siya ay malapit nang "manahimik," na nagmamarka ng pagtatapos ng kanyang animnapung taong matagumpay na pamumuno sa Berkshire Hathaway at nagbubukas ng isang makasaysayang yugto para sa imperyong kanyang itinatag.

Sa liham na inilabas nitong Lunes para sa mga shareholder, ginamit ni Buffett ang British na ekspresyon na "I’m ‘going quiet’" upang ipahayag ang malaking pagbabago sa kanyang karera. Sa edad na 95, malinaw niyang sinabi na siya ay magbibitiw bilang Chief Executive Officer sa pagtatapos ng taon at pormal na aatras sa araw-araw na pamamahala ng kumpanya.

Kumpirmado rin ni Buffett na ang susunod na taunang liham ng kumpanya, na inaabangan ng mga mamumuhunan sa buong mundo, ay isusulat na ng iba. Gayunpaman, sinabi ni Buffett na patuloy siyang makikipag-ugnayan sa mga shareholder tungkol sa kanyang mga gawaing kawanggawa sa pamamagitan ng liham na inilalathala tuwing Thanksgiving.

Nagkaroon na ng epekto sa damdamin ng merkado ang planong ito ng paglipat. Mula nang unang ipahayag ni Buffett ang kanyang planong magbitiw noong Mayo, bumaba ng humigit-kumulang 8% ang presyo ng Berkshire A shares. Sinabi ni Buffett sa liham na upang matiyak ang maayos na paglipat kay Greg Abel bilang kahalili, patuloy siyang magtataglay ng "malaking bahagi" ng Berkshire A shares.

Kasabay ng pag-anunsyo ng pagbabago sa kanyang personal na papel, ginamit din ni Buffett ang liham upang magbigay ng kanyang kilalang payo sa negosyo at moral na babala. Mariin niyang pinuna ang kasakiman sa mundo ng negosyo, lalo na ang labis na kumpetisyon sa suweldo ng mga executive, at nag-iwan ng malalim na babala para sa kanyang kahalili at sa buong industriya.

Payo para sa Kahalili

Sa liham, nagbigay si Buffett ng malinaw na babala para sa mga susunod na lider, na nakatuon sa kasakiman ng korporasyon. Binanggit niya na ang mga patakaran sa pagsisiwalat ng suweldo ng mga executive ay nagdulot ng hindi inaasahang negatibong epekto, na naging sanhi ng kumpetisyon sa pagitan ng mga pinuno ng kumpanya kung sino ang mas malaki ang kinikita.

"Ang bumabagabag sa mga napakayamang CEO ay kadalasang ang iba pang CEO na mas yumayaman pa," sulat ni Buffett, "Ang inggit at kasakiman ay laging magkasama." Binigyang-diin niya na ang Berkshire ay dapat iwasan ang pagkuha ng mga CEO na umaasang magretiro sa edad na 65, nagnanais maging "look-at-me-rich," o nagtatangkang magtatag ng "dinastiya."

Pagtataya sa Pangmatagalang Pananaw

Ang pilosopiya sa pamumuhunan ni Buffett ay malinaw na naiiba sa ebolusyon ng industriya ng pananalapi nitong mga nakaraang dekada. Sa panahon ng pag-usbong ng mga spekulatibong asset tulad ng cryptocurrency, at sa pagbawas ng oras ng kalakalan sa antas ng millisecond, ang kanyang adbokasiya para sa pangmatagalang value investing ay lalo pang namumukod-tangi. Ang kanyang tapat na komunikasyon sa mga shareholder, maging sa pamamagitan ng taunang liham o sa marathon na Q&A tuwing Omaha annual shareholder meeting, ay naging tatak ng kanyang pamumuno.

Mula nang unang mamuhunan noong 1962 sa naluluging kumpanyang tela na Berkshire, pinalago ito ni Buffett bilang isang napakalaking imperyo ng negosyo, na sumasaklaw sa mga kilalang consumer brand tulad ng Dairy Queen at Fruit of the Loom, pati na rin sa insurance, manufacturing, utilities, at isa sa pinakamalalaking kumpanya ng riles sa North America. Sinulat niya: "Ang paraan ng pagpapatakbo ng Berkshire ay palaging magpapanatili rito bilang isang asset ng Amerika, at iiwasan ang mga aktibidad na maaaring magdulot dito na maging isang pulubi."

Patuloy na Gawaing Kawanggawa

Kasabay ng pag-anunsyo ng pagbabago sa kanyang karera, inanunsyo rin ni Buffett ang pinakabagong donasyon para sa kawanggawa. Ayon sa liham, nag-donate siya ng 2.7 milyong Berkshire B shares, na nagkakahalaga ng humigit-kumulang $1.3 billions, sa apat na family foundations na pinamamahalaan ng kanyang mga anak. Ito ay bahagi ng kanyang taunang plano sa donasyon na inihahayag tuwing Thanksgiving.

Noong 2006 pa lang, nangako na si Buffett na idodonate ang lahat ng kanyang hawak na Berkshire shares para sa kawanggawa. Pagkatapos nito, kasama sina Bill Gates at Melinda French Gates, inilunsad niya ang Giving Pledge, na humihikayat sa pinakamayayamang tao sa mundo na i-donate ang higit sa kalahati ng kanilang yaman sa kawanggawa.

I-click ang link upang basahin ang buong liham ni Buffett sa mga shareholder, narito ang salin sa Chinese:

Sa mga shareholder:

Hindi ko na isusulat ang taunang ulat ng Berkshire, at hindi na rin ako magsasalita nang mahaba sa taunang pagpupulong. Sa wika ng mga British, ako ay "mananahimik."

Parang ganoon na nga.

Si Greg Abel ang papalit sa pagtatapos ng taon. Isa siyang mahusay na tagapamahala, masipag na manggagawa, at tapat na tagapagbalita. Nawa'y magtagal ang kanyang termino.

Patuloy akong makikipag-usap sa inyo at sa aking mga anak tungkol sa Berkshire sa pamamagitan ng taunang Thanksgiving address. Ang mga personal shareholder ng Berkshire ay mga natatanging tao na palaging bukas-palad na nagbabahagi ng kanilang kita sa mga hindi kasing suwerte nila. Tuwang-tuwa akong manatiling konektado sa inyo. Ngayong taon, hayaan ninyong balikan ko ang nakaraan. Pagkatapos, tatalakayin ko ang plano sa pamamahagi ng aking Berkshire shares. Sa huli, magbabahagi ako ng ilang pananaw sa negosyo at personal na buhay.

************

Habang papalapit ang Thanksgiving, ako ay nagpapasalamat at namamangha na umabot ako ng 95 taong gulang. Noong bata pa ako, tila imposibleng mangyari ito. Noon, muntik na akong mamatay.

Noong 1938 iyon, nang ang mga taga-Omaha ay naniniwalang ang mga lokal na ospital ay alinman Katoliko o Protestante, isang normal na pag-uuri noon.

Ang aming family doctor na si Harley Holtz ay isang mabait na Katoliko na laging may dalang itim na bag tuwing bumibisita. Tinatawag niya akong "Little Captain" at mura lang maningil. Noong 1938, sobrang sakit ng tiyan ko, dumating si Dr. Holtz, sinuri ako, at sinabi niyang gagaling na ako kinabukasan.

Pagkatapos ay umuwi siya para maghapunan at maglaro ng bridge. Pero hindi niya makalimutan ang kakaiba kong sintomas, kaya dinala niya ako sa St. Catherine Hospital kinagabihan para sa emergency appendectomy. Sa sumunod na tatlong linggo, pakiramdam ko ay parang nasa monastery ako, at nagustuhan ko ang aking bagong "pulpit." Mahilig akong magsalita—tama, noon pa man—at mabait sa akin ang mga madre.

Pinakamasaya ako nang ipadala ng aking mahal na Tiya Addie ang isang regalo habang nagpapagaling ako—isang propesyonal na fingerprint kit. Kinuha ko agad ang fingerprint ng mga madre na nag-aalaga sa akin. (Siguro ako ang unang Protestanteng bata na nakita nila sa St. Catherine, kaya hindi nila alam ang aasahan.)

Ang ideya ko—syempre, kathang-isip lang—ay balang araw, may madre na magkakasala at madidiskubre ng FBI na walang fingerprint record ang mga madre. Sa 1930s, hinahangaan ng mga Amerikano ang FBI at ang direktor nitong si J. Edgar Hoover. Inisip ko na pupunta siya sa Omaha para tingnan ang koleksyon ko ng fingerprint at magkasama naming mahuhuli ang nagkasalang madre. Parang abot-kamay ang pambansang kasikatan.

Syempre, hindi natupad ang pantasya ko. Pero nakakatawa, ilang taon ang lumipas, nalaman kong dapat pala si J. Edgar mismo ang kinuhanan ko ng fingerprint, dahil siya ay nabalot sa iskandalo ng pang-aabuso sa kapangyarihan.

Iyan ang Omaha noong 1930s, kung saan ang mga bata ay nangangarap ng sled, bisikleta, baseball glove, at electric train. Tingnan natin ang ibang bata noon na malapit lang nakatira at nakaimpluwensya sa akin, kahit hindi ko agad nalaman ang tungkol sa kanila.

Simulan natin kay Charlie Munger, ang kaibigan ko sa loob ng 64 na taon. Noong 1930s, nakatira si Charlie isang block lang mula sa bahay na tinirhan ko mula 1958.

Muntik na kaming maging magkaibigan noon. Mas matanda siya sa akin ng anim at kalahating taon, at noong summer ng 1940, nagtrabaho siya sa grocery store ng lolo niya, 10 oras kada araw, $2 ang kita. (Matipid talaga ang pamilyang Buffett.) Sumunod na taon, nagtrabaho rin ako doon, pero nagkita lang kami noong 1959, siya 35, ako 28.

Pagkatapos ng digmaan, nagtapos si Charlie sa Harvard Law School at nanirahan sa California. Pero itinuturing pa rin niyang mahalaga ang mga taon niya sa Omaha. Sa loob ng animnapung taon, malaki ang naging impluwensya niya sa akin—isa siyang mahusay na guro at parang protective na "kuya." Kahit may hindi kami pagkakasunduan, hindi kami nag-aaway. Hindi niya sinabing "Sabi ko na sa iyo."

Noong 1958, binili ko ang una at tanging bahay ko. Siyempre, nasa Omaha iyon, mga dalawang milya mula sa lugar na kinalakihan ko, dalawang block mula sa bahay ng mga biyenan ko, anim na block mula sa Buffett grocery, at anim o pitong minutong biyahe papunta sa opisina kong pinagtatrabahuhan ng 64 na taon.

Pag-usapan natin si Stan Lipsey, isa pang taga-Omaha. Noong 1968, ibinenta ni Stan ang Omaha Sun (lingguhang pahayagan) sa Berkshire, at sampung taon pagkatapos, lumipat siya sa Buffalo sa aking kahilingan. Noon, ang subsidiary ng Berkshire na may-ari ng Buffalo Evening News ay nakikipaglaban sa tanging Sunday paper ng lungsod, at natatalo kami.

Sa huli, nagtagumpay si Stan sa pagbuo ng aming bagong Sunday product, at sa mga sumunod na taon, ang dating naluluging investment ay nagbigay ng mahigit 100% (bago buwis) na kita kada taon. Noong early 1980s, ang $33 millions na investment na iyon ay napakahalaga para sa Berkshire.

Lumaki si Stan limang block lang mula sa bahay ko. Isa sa mga kapitbahay niya ay si Walter Scott, Jr. Si Walter, na dapat ay kilala ninyo, ang nagdala ng MidAmerican Energy sa Berkshire noong 1999. Naging direktor din siya ng Berkshire hanggang sa kanyang pagkamatay noong 2021, at matalik kong kaibigan. Sa loob ng mga dekada, si Walter ay naging lider ng kawanggawa sa Nebraska, at malaki ang naiambag sa Omaha at buong estado.

Nag-aral si Walter sa Benson High School, na sana ay papasukan ko rin—hanggang sa biglang manalo ang tatay ko sa halalan sa Kongreso noong 1942. Puno talaga ng sorpresa ang buhay.

At marami pang iba.

Noong 1959, si Don Keough at ang kanyang batang pamilya ay nakatira sa tapat ng bahay ko, mga 100 yarda mula sa dating bahay ng pamilya Munger. Noon, si Don ay nagbebenta ng kape, pero naging presidente siya ng Coca-Cola at naging tapat na direktor ng Berkshire.

Nang makilala ko si Don, $12,000 lang ang kita niya kada taon, at lima ang anak nila ni Mickie na kailangang pag-aralin sa Catholic school (na mahal ang tuition).

Naging matalik kaming magkaibigan ng pamilya nila. Galing si Don sa isang farm sa northwest Iowa, nagtapos sa Creighton University sa Omaha, at pinakasalan si Mickie na taga-Omaha rin. Pagpasok niya sa Coca-Cola, sumikat siya sa buong mundo.

Noong 1985, bilang presidente ng Coca-Cola, inilunsad ni Don ang hindi pinalad na New Coke. Nagbigay siya ng tanyag na talumpati, humingi ng tawad sa publiko, at muling inilunsad ang "Old" Coke. Nangyari ang pagbabagong ito matapos niyang ipaliwanag na ang mga liham para sa "supreme idiot" ay agad na napupunta sa kanyang mesa. Ang kanyang "take-back" speech ay isang klasiko at mapapanood sa YouTube. Bukas-loob niyang inamin na ang produkto ng Coca-Cola ay pag-aari ng publiko, hindi ng kumpanya. Pagkatapos nito, tumaas nang malaki ang benta.

Mapapanood ninyo ang isang mahusay na panayam kay Don sa CharlieRose.com. (May magagandang bahagi rin sina Tom Murphy at Kay Graham.) Tulad ni Charlie Munger, si Don ay tunay na Midwestern—mainit, palakaibigan, at tunay na Amerikano.

Sa huli, sina Ajit Jain, na ipinanganak at lumaki sa India, at Greg Abel, na magiging susunod nating CEO at isang Canadian, ay parehong nanirahan sa Omaha ng ilang taon noong huling bahagi ng ika-20 siglo. Sa katunayan, noong 1990s, nakatira si Greg ilang block lang mula sa akin sa Farnam Street, pero hindi kami nagkita noon.

May kakaiba ba sa tubig ng Omaha?

************

Noong kabataan ko, ilang taon din akong nanirahan sa Washington, D.C. (nagsilbi noon ang tatay ko sa Kongreso), at noong 1954, nakahanap ako ng trabahong akala ko ay panghabambuhay sa Manhattan. Doon, naging mabait sa akin sina Ben Graham at Jerry Newman, at nagkaroon ako ng mga kaibigang panghabambuhay. May kakaibang alindog ang New York—hanggang ngayon. Pero makalipas lang ang isang taon at kalahati, noong 1956, bumalik ako sa Omaha at hindi na umalis pa.

Pagkatapos, lumaki sa Omaha ang tatlo kong anak at ilang apo. Lahat ng anak ko ay nag-aral sa pampublikong paaralan (pare-pareho silang nagtapos sa iisang high school, na pinagtapusan din ng tatay ko (batch 1921), ng una kong asawang si Susie (batch 1950), at ng mga taong mahalaga sa pag-unlad ng Nebraska Furniture Mart—sina Charlie, Stan Lipsey, Irv at Ron Blumkin, at si Jack Ringwalt (batch 1923), na nagtatag ng National Indemnity Company at ibinenta ito sa Berkshire noong 1967, na naging pundasyon ng aming malaking property insurance business).

************

Maraming magagaling na kumpanya, paaralan, at institusyong medikal sa ating bansa, bawat lugar ay may natatanging lakas at mahuhusay na tao. Pero napakapalad ko na nagkaroon ako ng maraming kaibigang panghabambuhay, nakilala ang dalawang asawa ko, nakatanggap ng magandang edukasyon sa pampublikong paaralan, at nakilala ang maraming kawili-wili at mabait na matatanda sa Omaha noong bata pa ako, pati na ang mga kaibigan sa Nebraska National Guard. Sa madaling salita, Nebraska ang tunay kong tahanan.

Sa pagbalik-tanaw, naniniwala akong ang tagumpay ko at ng Berkshire ay malaki ang kinalaman sa pagiging nakaugat namin sa Omaha. Kung ipinanganak ako sa ibang lugar, baka iba ang naging resulta. Ang gitnang bahagi ng Amerika ay isang napakagandang lugar para ipanganak, magtaguyod ng pamilya, at magnegosyo. Sobrang suwerte ko sa pagkakapanganak ko dito.

************

Ngayon, tungkol sa aking katandaan. Hindi ako nabiyayaan ng magagandang gene—ang record ng pinakamatandang nabuhay sa pamilya (mas lumalabo habang tumatagal) ay 92, hanggang sa malampasan ko ito. Pero may mga matatalino, mababait, at dedikadong doktor ako sa Omaha, mula kay Dr. Harley Holtz hanggang ngayon. Tatlong beses na akong nailigtas ng mga doktor na malapit lang sa bahay. (Pero hindi ko na kinukuhanan ng fingerprint ang mga nurse. Maraming kakaibang ugali ang 95 anyos... pero may hangganan din.)

************

Para mabuhay nang ganito katagal, kailangan ng napakalaking suwerte—araw-araw mong iniiwasan ang mga balat ng saging, kalamidad, lasing o distracted na driver, kidlat, at iba pang panganib.

Pero pabagu-bago ang suwerte, at—walang ibang salita—labis na hindi patas. Madalas, ang mga lider at mayayaman ay mas pinapalad kaysa sa nararapat, at ayaw nilang aminin iyon. May mga anak ng mayayaman na ipinanganak nang may habambuhay na seguridad, habang ang iba ay dumaranas ng impiyernong buhay o mas malala pa, may kapansanan at walang mga bagay na itinuturing kong normal. Sa maraming masisikip na lugar sa mundo, baka naging miserable ang buhay ko, at mas malala pa para sa mga kapatid kong babae.

Ipinanganak ako noong 1930 sa Amerika, malusog, matalino, puti, lalaki. Wow! Salamat sa suwerte. Kasing talino ng mga kapatid kong babae, at mas mabait pa sila, pero magkaiba ang naging landas nila. Sa halos buong buhay ko, pabor sa akin ang suwerte, pero hindi na siya nag-aaksaya ng panahon sa mga 90 anyos. May hangganan din ang suwerte.

Si Father Time naman ay kabaligtaran—habang tumatanda ako, lalo siyang interesado sa akin. Wala siyang talo; lahat ay napupunta sa kanyang "winners" list. Kapag bumababa na ang balanse, paningin, pandinig, at memorya, alam mong malapit na siya.

Medyo huli akong tumanda—iba-iba ang simula ng pagtanda—pero kapag dumating na, hindi mo na maikakaila.

Nakakagulat, maganda pa rin ang pakiramdam ko sa kabuuan. Kahit mabagal na akong kumilos at hirap na sa pagbabasa, limang araw pa rin akong pumapasok sa opisina bawat linggo at nakikipagtrabaho sa mahuhusay na tao. Paminsan-minsan, may naiisip akong kapaki-pakinabang, o may nagmumungkahi ng bagay na hindi sana namin naisip. Dahil sa laki ng Berkshire at sa kalagayan ng merkado, bihira na ang magagandang ideya—pero mayroon pa rin.

************

Gayunpaman, ang hindi inaasahang haba ng buhay ko ay nagdulot ng malaking epekto sa aking pamilya at sa katuparan ng aking mga layunin sa kawanggawa.

Tingnan natin ang mga ito.

Ano ang susunod

Ang mga anak ko ay lampas na sa karaniwang edad ng pagreretiro—72, 70, at 67. Hindi makatotohanang asahan na mapapabagal nila ang pagtanda gaya ko. Para mapataas ang tsansang matapos nila ang halos lahat ng aking ari-arian bago palitan ng mga itinalaga kong trustee, kailangan kong pabilisin ang pagbibigay sa kanilang tatlong foundation habang buhay pa ako. Nasa rurok ng karanasan at karunungan ang mga anak ko ngayon, pero hindi pa matanda. Hindi magtatagal ang "honeymoon period" na ito.

Sa kabutihang-palad, madaling gawin ang adjustment na ito. Pero may isa pang dapat isaalang-alang: gusto kong panatilihin ang malaking bilang ng "A" shares ng Berkshire hanggang magtiwala ang mga shareholder kay Greg gaya ng tiwala namin ni Charlie. Hindi naman magtatagal iyon. Buong suporta na ang mga anak ko at ang mga direktor ng Berkshire kay Greg.

Ngayon, ang tatlong anak ko ay matured, matalino, masigla, at may likas na kakayahan para pamahalaan ang malaking kayamanan. Matagal pa silang mabubuhay pagkatapos kong mamatay, at iyon ang kanilang kalamangan. Kung kinakailangan, maaari silang gumawa ng mga hakbang para harapin ang mga pagbabago sa federal tax policy o iba pang bagay na makakaapekto sa kawanggawa. Malamang na kailangan nilang mag-adapt sa malalaking pagbabago sa mundo. Hindi epektibo ang remote control mula sa libingan, at hindi ko kailanman ginusto iyon.

Sa kabutihang-palad, namana ng tatlo ang dominanteng genes ng kanilang ina. Habang tumatagal, naging mas mabuting halimbawa ako sa kanilang pag-iisip at kilos. Pero hindi ko kailanman mahihigitan ang kanilang ina.

May tatlong alternatibong tagapangalaga ang mga anak ko sakaling may mangyaring hindi inaasahan. Walang partikular na pagkakasunod-sunod o kaugnayan sa sinumang anak. Sila ay mahuhusay na tao na may malawak na pananaw at walang salungat na motibo.

Tiniyak ko sa mga anak ko na hindi nila kailangang gumawa ng himala o matakot sa kabiguan o pagkadismaya. Hindi maiiwasan ang mga iyon, at naranasan ko na rin. Kailangan lang nilang mapabuti ang karaniwang nagagawa ng gobyerno at/o pribadong kawanggawa, at kilalanin na may kakulangan din ang paraan ng pamamahagi ng kayamanang ito.

Noon, naisip ko ang iba't ibang engrandeng plano para sa kawanggawa. Kahit matigas ang ulo ko, hindi natupad ang mga iyon. Sa mahabang buhay ko, nakita ko na ang mga pulitikong palpak sa pamamahagi ng yaman, mga desisyong pampamilya, at siyempre, mga hindi karapat-dapat o kakaibang pilantropo.

Kung maganda ang magagawa ng mga anak ko, tiyak na matutuwa kami ng kanilang ina. Magaling ang kanilang instinct, at bawat isa ay may mahabang karanasan, mula sa maliit na halaga hanggang sa mahigit $500 millions kada taon.

Mahilig silang magtrabaho nang matagal para tumulong sa iba, bagama't iba-iba ang paraan nila.

************

Ang pagpapabilis ko ng donasyon sa mga foundation ng anak ko ay hindi dahil nagbago ang pananaw ko sa kinabukasan ng Berkshire. Lumampas sa inaasahan ko si Greg Abel bilang susunod na CEO ng Berkshire. Mas malalim ang kanyang kaalaman sa aming mga negosyo at tao kaysa sa akin, at mabilis niyang nauunawaan ang mga isyung hindi iniisip ng ibang CEO. Wala akong maisip na mas angkop na tao para pamahalaan ang ating ipon—CEO man, consultant, iskolar, o opisyal ng gobyerno.

Halimbawa, mas nauunawaan ni Greg ang potensyal na kita at panganib ng aming property at casualty insurance kaysa sa maraming beteranong executive. Sana ay manatiling malusog siya sa loob ng maraming dekada. Kung papalarin, limang o anim na CEO lang ang kakailanganin ng Berkshire sa susunod na siglo. Lalo na dapat iwasan ang mga CEO na gustong magretiro sa 65, gustong maging sikat na mayaman, o gustong magtatag ng dinastiya.

Isang hindi kanais-nais na katotohanan: minsan, ang mahusay at tapat na CEO ng parent o subsidiary ay nagkakaroon ng dementia, Alzheimer’s, o iba pang malubha at pangmatagalang sakit.

Maraming beses na naming naranasan ni Charlie ito, pero hindi kami kumilos. Ang ganitong pagkukulang ay maaaring magdulot ng malaking problema. Kailangang maging alerto ang board sa antas ng CEO, at ang CEO naman sa antas ng subsidiary. Madaling sabihin, mahirap gawin, at may mga halimbawa na sa malalaking kumpanya noon. Ang maipapayo ko lang ay maging mapagmatyag at matapang ang mga direktor.

Habang nabubuhay ako, sinubukan ng mga repormista na ipahiya ang mga CEO sa pamamagitan ng paghahambing ng kanilang suweldo sa mga ordinaryong empleyado. Kaya ang proxy statement ay lumobo mula 20 pahina tungo sa mahigit 100.

Pero hindi naging epektibo ang mga mabubuting layuning ito, at kabaligtaran pa ang nangyari. Sa aking obserbasyon, kadalasan, kapag nakita ng CEO ng Company A ang sitwasyon ng Company B, hihilingin niya sa board na taasan ang kanyang suweldo. Siyempre, tataasan din niya ang suweldo ng mga direktor at pipili ng mga miyembro ng compensation committee nang maingat. Ang bagong patakaran ay nagdudulot ng inggit, hindi ng pagpipigil.

Parang may sariling buhay ang ganitong pataas na trend. Ang bumabagabag sa mga napakayamang CEO ay kadalasang ang iba pang CEO na mas yumayaman pa. Laging magkasama ang inggit at kasakiman. Sino bang consultant ang magmumungkahi ng malaking bawas sa suweldo ng CEO o board?

************

Sa kabuuan, bahagyang mas maganda ang kinabukasan ng mga negosyo ng Berkshire kaysa sa karaniwan, at may ilang malalaking hiyas na hindi masyadong konektado sa isa’t isa. Gayunpaman, makalipas ang sampu o dalawampung taon, maraming kumpanya ang hihigit sa Berkshire; may kabawasan din ang laki namin.

Mas maliit ang tsansa ng Berkshire na tamaan ng mapaminsalang sakuna kaysa sa anumang kumpanyang alam ko. At ang pamunuan at board ng Berkshire ay mas nakatuon sa interes ng shareholder kaysa sa halos lahat ng kumpanyang kilala ko (at marami na akong nakita). Sa huli, ang paraan ng pagpapatakbo ng Berkshire ay palaging magpapanatili rito bilang yaman ng Amerika, at hindi gagawa ng mga bagay na magpapabagsak dito. Sa paglipas ng panahon, yayaman nang husto ang aming mga manager—malaki ang kanilang responsibilidad—pero hindi sila naghahangad ng pamana o ng "look-at-me-rich" na yaman.

Magiging pabagu-bago ang presyo ng aming stock, minsan bababa ng halos 50%, tulad ng nangyari nang tatlong beses sa loob ng 60 taon ng kasalukuyang pamunuan. Huwag mawalan ng pag-asa—babangon ang Amerika, at babalik din ang presyo ng Berkshire stock.

Huling ilang kaisipan

Marahil ito ay pansariling obserbasyon. Mas masaya ako sa ikalawang kalahati ng buhay ko kaysa sa una. Ang payo ko: huwag magsisi sa mga pagkakamali sa nakaraan—matuto ka lang kahit kaunti, at magpatuloy. Hindi kailanman huli ang pagbabago. Humanap ng tamang huwaran at tularan sila. Pwede kang magsimula kay Tom Murphy—siya ang pinakamahusay.

Naaalala mo ba si Alfred Nobel? Naging tanyag siya dahil sa Nobel Prize, pero nabasa raw niya ang sarili niyang obituary nang magkamali ang pahayagan noong namatay ang kanyang kapatid. Nabigla siya sa nabasa niya at napagtanto niyang kailangan niyang baguhin ang kanyang asal.

Huwag umasa na magkakamali ang mga editor ng balita: isipin mo kung ano ang gusto mong isulat sa iyong obituary, at sikaping maging ganoong tao.

Hindi nasusukat ang kadakilaan sa dami ng yaman, kasikatan, o kapangyarihan sa gobyerno. Kapag tumulong ka sa iba sa libo-libong paraan, tinutulungan mo ang mundo. Libre ang kabutihan, pero napakahalaga nito. Kahit anong relihiyon mo, mahirap pantayan ang Golden Rule bilang gabay sa buhay.

Isinusulat ko ito bilang isang taong maraming beses naging pabaya at nagkamali, pero mapalad na natutunan mula sa magagaling na kaibigan kung paano maging mas mabuting tao (kahit malayo pa sa perpekto). Tandaan, ang janitor at chairman ay parehong tao.

************

Maligayang Thanksgiving sa lahat ng makakabasa nito. Oo, pati na sa mga hindi ko kasundo; hindi kailanman huli ang pagbabago. Huwag kalimutang pasalamatan ang Amerika sa pagbibigay ng pinakamalaking oportunidad. Pero sa pamamahagi ng gantimpala, ang Amerika ay—hindi maiiwasan—pabagu-bago, at minsan ay sakim.

Piliin nang mabuti ang iyong huwaran at tularan sila. Hindi ka kailanman magiging perpekto, pero palagi kang puwedeng maging mas mabuti.